De gevolgen van de chronische onderfinanciering van het onderwijs zijn explosief. Alle cijfers staan in het rood. Managementtechnieken uit de privésector zullen niet helpen. Tegenover de tekorten en de problemen moeten we ons organiseren en het verzet opbouwen op de verschillende niveaus en gemeenschappen, zodat we samen strijden voor meer publieke middelen voor onderwijs. Middelen op basis van de behoeften!
door Emily Burns
Hoeveel noodklokken moeten er nog luiden?
Onderwijzend personeel klaagt over te grote klassen en onhoudbare werkdruk. Het is niet verwonderlijk dat het steeds moeilijker wordt om leerkrachten te vinden. Het absenteïsme is gestegen tot 10%, dubbel zo veel als tijdens de pandemie. Het personeel zit er vaak helemaal door. Dit is niet anders in het hoger onderwijs. In Vlaanderen is het gemiddeld aantal studenten per docent de afgelopen 15 jaar met 57% gestegen!
Langs Franstalige kant moet de helft van de meer dan 13.000 schoolgebouwen worden opgeknapt en 500 ervan meteen afgebroken. Dit is het trieste resultaat van bijna 40 jaar onderfinanciering. Dokters maken zich zorgen over de gevolgen van het feit dat 70% van de jongeren liever geen gebruik maken van de weinig uitnodigende schooltoiletten. Dit leidt tot infecties, hoofdpijn en concentratieverlies. Het regelmatig uitvallen of lager zetten van de verwarming zorgt bovendien voor een toename van oor-, neus- en keelinfecties.
Drie kwart van de jongeren boven de 15 jaar heeft een studentenjob, zowel tijdens de zomervakantie als het schooljaar. Bijna de helft wil meer uren werken omdat de kosten van levensonderhoud fors gestegen zijn. Het beleid versoepelde studentenarbeid: sinds 2022 mag tot 600 uur per jaar gewerkt worden. Probeer je bovenop dat werk maar eens te concentreren op studies!
Het is niet verwonderlijk dat de kwaliteit van het onderwijs achteruitgaat. Volgens de rechterzijde komt dit niet door het gebrek aan middelen en de druk op personeel en jongeren. Volgens Theo Francken kan zijn partijgenoot en minister van Onderwijs Ben Weyts er niets aan doen. Het is namelijk allemaal de schuld van migratie?! In De Tijd zei hij: “De gemiddelde stadsklas in Vlaanderen is Babylon geworden: ze verstaan elkaar niet meer. De ultradiversiteit van de samenleving was het nec plus ultra van de links-progressieven, maar het gevolg is dat de onderwijskwaliteit dramatisch naar beneden dondert.”
Studeren wordt onbetaalbaar
In het middelbaar onderwijs maakt een derde van de ouders zich grote zorgen over de schoolfacturen en 10% kan die niet betalen, zo blijkt uit een studie van het VCOV (Vlaamse confederatie van ouders en ouderverenigingen vzw).
Sinds de regionalisering is er een reële daling van de kinderbijslag. De jaarlijkse schoolbonus die in augustus samen met de kinderbijslag wordt uitbetaald, ligt eveneens ver onder de reële kosten. Voor 11 tot 16 jarigen gaat het om welgeteld 58,59 euro, terwijl de kosten voor een schooljaar worden geschat op 427 euro (algemeen secundair onderwijs) tot 689 euro (beroepsonderwijs), computerapparatuur niet inbegrepen.
In de Franstalige gemeenschap wordt beloofd dat alle schoolbenodigdheden tot en met de tweede klas lager onderwijs gratis worden aangeboden. Die belofte wordt niet volledig waargemaakt… Door hun krappe budgetten sporen veel scholen ouders nog steeds aan om zelf materiaal te kopen, zelfs indien dit eigenlijk niet mag. Sinds de invoering van afstandsonderwijs tijdens de pandemie zijn de IT-kosten sterk gestegen. Zo heeft 40% van de leerlingen in het basisonderwijs een computer nodig. In het secundair onderwijs is dat 90% en in het hoger onderwijs letterlijk iedereen.
In het Franstalig hoger onderwijs komt er een hervorming aan van de studietoelagen. Deze zou de steun verminderen tot 962 euro voor studenten zonder kot en 3.636 euro voor studenten met een kot. De Federatie van Franstalige Studenten berekende echter dat de kost van een jaar studeren met een kot oploopt tot 8.000 à 12.000 euro.
In het Nederlandstalig hoger onderwijs werden de middelen niet geïndexeerd en werd het klik-systeem (een stijging van de subsidies met de stijging van het aantal studenten) niet correct uitgevoerd. De structurele overheidsfinanciering van de universiteiten is gedaald van 80% van de inkomsten in 1990 tot 50% vandaag. Dit betekent een grotere afhankelijkheid van investeringen door private bedrijven. Aan de UGent lanceerde de faculteit Bio-ingenieurswetenschappen een crowdfunding om broodnodige microscopen voor studenten te vervangen. Liefdadigheid en winstbelangen bepalen steeds meer het hoger onderwijs.
We aanvaarden dit niet!
Het is tijd om de kern van het probleem aan te pakken: decennia van onvoldoende publieke investeringen, een vermarkting van het onderwijs, managementmethoden uit de private sector en een benadering die niet vertrekt van de noden van de ontwikkeling en vorming van jongeren. Een samenleving die onvoldoende investeert in het onderwijs bespaart op haar eigen toekomst. Dat aanvaarden wij niet!
We eisen:
- Onmiddellijke drastische verhoging van de publieke middelen voor onderwijs!
- Massale aanwerving van goed opgeleid onderwijzend en educatief personeel, maar ook ondersteunend personeel (administratie, IT, keuken, schoonmaak …) en betaalde stages.
- Renovatie, isolatie en bouw van voldoende infrastructuur van goede kwaliteit!
- Afschaffing van het stelsel van leerkrediet en investeringen in meer begeleiding van studenten
- Echt gratis onderwijs, ook voor schoolgerief en computer!
Doe mee met de Actief Linkse Studenten en Etudiants.e.s de Gauche en Action (ALS/EGA) op 11 oktober om samen met de vakbonden te betogen voor degelijk en toegankelijk onderwijs.