Al voor de gezondheidscrisis waren de studenten ten einde raad. Maar vandaag is het nog erger: 32% van de studenten heeft dit jaar meer moeite dan vorig jaar om hun studie te betalen. Een derde is zijn studentenjob kwijtgeraakt, en een kwart heeft zelfs moeite om behoorlijk te eten. Dit leidt ertoe dat 60% van de studenten zich geheel of gedeeltelijk buiten de schoolbanken voelt vallen en 10% overweegt te stoppen met studeren. Velen van ons zijn wanhopig. 8% van de jongeren dacht er tijdens de eerste golf zelfs serieus over om zelfmoord te plegen. Er is bijzonder veel psychisch leed, maar een gebrek aan middelen om dit aan te pakken. De pandemie heeft op dramatische wijze de verwoestende gevolgen van het gebrek aan middelen in het onderwijs onderstreept.
Het is in deze context dat begin 2021 in het Franstalig hoger onderwijs verschillende initiatieven en acties zijn gelanceerd door studentenfederatie FEF, Comac, USE en de Étudiants de Gauche Actifs (EGA, Franstalige tegenhanger van ALS). Aan de ULB gaf dit in maart aanleiding tot de eerste stappen van een beweging die de naam “Jeunesse en lutte” meekreeg. Na de eerste manifestaties aan de ULB, die enkele honderden mensen bijeenbracht, werden er op 15 maart ook in Luik en Louvain-la-Neuve manifestaties georganiseerd. Helaas is dit veelbelovende begin ernstig in gevaar gebracht door de overhaaste houding die werd aangenomen tijdens het allereerste debat over de oriëntatie van de beweging.
De Actief Linkse Studenten hebben zich onmiddellijk bij de beweging aangesloten. We gaven er bekendheid aan via pamfletten en via sociale media. We mobiliseerden naar bijeenkomsten en acties. We deden constructieve voorstellen om de beweging uit te breiden en verdedigden het principe van brede, voor iedereen toegankelijke, bijeenkomsten naar het voorbeeld van die van 1 maart aan de ULB waaraan 150 studenten deelnamen.
Voor ALS moet de heropening van de universiteiten en hogescholen gepaard gaan met massale overheidsinvesteringen in onderwijs om de toepassing van gezondheidsmaatregelen mogelijk te maken. Deze verhoging van de middelen zal het mogelijk maken de werklast voor het personeel te verminderen, de studenten echte steun te bieden en een systematische grootschalige testing uit te voeren. Om een einde te maken aan de chaos van de markt, de traagheid en het wantrouwen rond vaccinatie, pleiten wij voor de onteigening en nationalisering van de farmaceutische sector onder democratisch toezicht. We hebben ook benadrukt dat het belangrijk is de beweging te verbinden met de algemene staking van 29 maart, met de strijd van migranten zonder papieren, met die van het actienetwerk ‘De Zorg in Actie’ (La Santé en Lutte) …
Al deze voorstellen om de beweging op te bouwen of de eisen te verfijnen, werden nooit als een ultimatum gesteld dat te nemen of te laten was, maar als een bijdrage aan het debat.
Onderdrukken van politieke activiteiten: een antidemocratische en gevaarlijke houding tegenover meningsverschillen
Tijdens de Algemene Vergadering van 18 maart is er een polemiek ontstaan over de strijd tegen racisme. We zullen daar later met een uitgebreid standpunt op terugkomen, onder meer op basis van de ervaring van ALS vanaf de jaren 1990 met de campagne Blokbuster of de huidige campagne ‘Fight Racism with Solidarity’ naar aanleiding van de Black Lives Matter-beweging in 2020. We willen de tijd nemen om in te gaan op de cruciale strijd tegen onderdrukking en discriminatie, de agenda die nodig is en de strategie. Zo’n belangrijke kwestie mag niet worden overhaast. Wij hopen dat dit zal leiden tot een uitwisseling van teksten en, waarom niet, tot een openbaar debat, of een reeks openbare debatten.
Helaas duurde het maar een paar dagen voordat een vergadering die in minder dan een dag bijeen was geroepen en waaraan nauwelijks 24 personen deelnamen, besloot (met 20 tegen 4 stemmen) dat ‘Jeunesse en Lutte’ alle studentenkringen en jongerenorganisaties uit haar gelederen uitsloot, vlaggen of pamfletten van organisaties bij haar bijeenkomsten verbood, en zelfs verbood “het standpunt van de eigen organisatie/kring/partij in een algemene vergadering te vertegenwoordigen.” Hoe kan je spreken op een AV als je je politieke overtuiging opzij moet zetten? Dat is onmogelijk, tenzij door te zwijgen. Dat is waar het hier om gaat.
Dit is een zeer ernstige aanslag op de vrijheid van vereniging en de persvrijheid. Het drijft de spot met de moedige strijd van de studenten en arbeiders in 1968, die het recht op vrije organisatie aan de universiteiten hebben afgedwongen. De kapitalistische maatschappij heeft het nog niet aangedurfd dit soort beperkingen op te leggen aan sociale bewegingen sinds de arbeidersklasse het recht heeft veroverd om vrij te vergaderen en zich te organiseren zoals zij wil, evenals de persvrijheid, ondanks pogingen om de gezondheidscrisis te gebruiken om de democratische rechten in te perken.
Het ergste is dat deze autoritaire aanpak binnen ‘Jeunesse en Lutte’ voortkomt uit een specifieke politieke stroming, het anarchisme, dat zo zijn vermeende vijandigheid aan organisatievormen wil opleggen aan organisaties die het als concurrerend beschouwt. “Vermeend,” omdat deze stroming georganiseerd is binnen ‘Jeunesse en Lutte’, net zoals ALS georganiseerd is, maar dan wel met dit verschil dat wij het openlijk doen.
Laten we ons even voorstellen dat de regering een controle oplegt op borden, spandoeken, vlaggen en pamfletten tijdens vakbondsdemonstraties. Dit zou – terecht – als een antidemocratische maatregel worden beschouwd. Stel dat de vakbondsleiders een controle opleggen op spandoeken, borden, vlaggen en pamfletten tijdens vakbondsacties. Dit zou – opnieuw terecht – als een onaanvaardbare bureaucratische maatregel worden beschouwd.
Eenheid en solidariteit opbouwen
Voor de arbeidersbeweging is organiseren een absolute noodzaak. Zonder dat zou het onmogelijk zijn te strijden tegen de kapitalisten die alle middelen tot hun beschikking hebben. De kapitalisten geven er duidelijk de voorkeur aan elke arbeider afzonderlijk te confronteren. Het is niet zonder reden dat zij verdedigen dat de vakbonden en politieke organisaties de arbeiders instrumentaliseren en hun mogelijkheden beperken omdat ze enkel de ‘luiaards’ zouden verdedigen. De baas haat het “vakbondslid” op dezelfde manier als diegene die de rol van het individu benadrukt in plaats van de klasse van wie georganiseerd is.
De aard van de loonarbeid, vooral in grote productie-eenheden, dwingt tot solidariteit en organisatie. In de loop van de geschiedenis is het steeds duidelijker geworden dat bevrijding als individu alleen kan worden bereikt door collectieve organisatie. Aangezien de gemeenschap divers van aard is – gelovigen en atheïsten, Belgen en migranten, jong en oud, enz. – is het streven naar eenheid in de gemeenschap niet alleen een kwestie van solidariteit, maar ook een kwestie van organisatie. Het streven naar eenheid vereist eerbiediging van de vrijheid van meningsuiting van eenieder, zonder beperkingen en zonder dat het ‘embedded’ wordt zoals journalisten tijdens de Irak-oorlog of de vakbonden onder de stalinistische dictaturen.
Geen enkele beweging is perfect homogeen. Profiteren van ieders ervaring is natuurlijk een kans. Om een stevige krachtsverhouding op te bouwen, is de eenheid van de beweging om samen harder toe te slaan uiteraard doeltreffender dan individueel optreden. Deze eenheid komt niet alleen tot stand tussen mensen die overtuigd zijn van dezelfde aanpak, maar ook in de verscheidenheid van meningen. De vrijheid van meningsuiting (en dus de vrijheid van politiek materiaal en de persvrijheid) is daar een essentieel onderdeel van.
Politieke manoeuvres en censuur kunnen de ontwikkeling van een strijd alleen maar belemmeren. Juist door ideeën openlijk te verdedigen, is het mogelijk vooruit te komen. Eenheid wordt opgebouwd in verscheidenheid, door solidariteit, niet door de rechten van anderen in te kaderen of te beperken. Deze manier om eenheid als een keurslijf te zien, is vergelijkbaar met de één-partij logica van de stalinisten of het verbod om af te wijken van de lijn die door de vakbondsbureaucratie is uitgestippeld. Het besluit van de Algemene Vergadering van 22 maart is een gevaarlijk precedent voor jongerenstrijd en een rechtstreekse en beschamende aanval op democratische rechten die van essentieel belang zijn voor de strijd. ‘Jeunesse en Lutte’ moet deze beslissing terugdraaien, zoniet dreigt het de eigen ontwikkeling in gevaar te brengen bij de opbouw van een beweging tegen het isolement en de onzekerheid van studenten en voor meer publieke middelen voor onderwijs.
Het terugkomen op deze beslissing moet ook een sereen en breed debat over de toekomst van de beweging mogelijk maken. Wij denken dat het cruciaal is dat de beweging zich uitbreidt met lokale comités die de discussie aangaan over welke eisen we verdedigen en die mobiliseren naar algemene vergaderingen en acties.