Terwijl er heel wat kritiek kwam op de gemeentelijke administratieve sancties, probeerde minister Milquet de mogelijkheden voor gemeentelijke boetes te versterken. Ze wilde het mogelijk maken om jongeren vanaf 14 jaar boetes tot 1.500 euro te geven, nu zijn er boetes tot 250 euro en ligt de leeftijdgrens op 16 jaar.
Omdat er niet voldoende middelen zijn om alle vormen van overlast via de bestaande gerechtelijke procedures te bestrijden, is er een verschuiving naar de toepassing van GAS-boetes waarbij amper procedures nodig zijn om een boete op te leggen.
Met de GAS-boetes is het mogelijk om in iedere gemeente andere regels op te leggen. Dat leidt tot maatregelen die hilarisch klinken, maar jammer genoeg bittere ernst zijn. Zo kan je in Mol een boete krijgen als je iemand laat schrikken. In Lebbeke is het verboden om een huisnummer in een verkeerde kleur op te hangen. Waag het niet om in de winter in Bredene de zee te betreden, ijsberen krijgen er een boete. In een arme wijk in Antwerpen mag je geen blikje bier op een plein nuttigen, in een rijke wijk mag dat wel.
In Temse kreeg een Chiroleider een GAS-boete van 80 euro wegens geluidsoverlast bij een fuif van de jeugdbeweging. De Chiro protesteerde: “Ze maken het gemakkelijker dingen die jongeren doen te bestraffen, al is het iets onschuldigs als in groep op een pleintje zitten. (…) Welke jongere durft er dan nog chiroleider te worden, als tijdens een groepsspel op straat één zuur telefoontje je al 80 euro kan kosten, zelfs al doe je na dat telefoontje alles wat de politie vraagt?”
De willekeur van de GAS-boetes kent een sterke groei. Vorig jaar was er in Gent een toename met 22%, in Antwerpen komen ze al aan 21.508 inbreuken. Daar aarzelen ze ook niet om actievoerders GAS-boetes op te leggen. Vrije meningsuiting wordt aan banden gelegd door het als ‘overlast’ te bestempelen. Wie een boete krijgt, moet zelf een (dure) procedure starten om te protesteren.
De GAS-regels worden bepaald door de gemeenteraad die tevens de sanctionerende ambtenaren aanstelt. Die leggen de sanctie op en oordelen tevens over het eventuele verweer. Als de boete definitief wordt, moet de persoon die deze kreeg een procedure voor de rechtbank inleiden.
Overlast zoals sluikstorten moet uiteraard aangepakt worden. Maar dat zal niet gebeuren door totaal willekeurige maatregelen en procedures in te voeren waarbij vooral jongeren en armen worden geviseerd. De GAS-boetes zelf zorgen voor overlast, hoog tijd om er komaf mee te maken!