Stop racisme en discriminatie op onze festivals!

De beelden van een groepje jongeren dat de wansmakelijke slogan “Handjes kappen, de Congo is van ons” roept naar twee zwarte meisjes op Pukkelpop gingen het land rond. De verontwaardiging weerklonk uit alle hoeken, van de organisatoren tot de staatssecretaris voor gelijke kansen Demir (N-VA). Wij hoorden de slogan ‘Handjes kappen, de Congo is van ons’ voor het eerst toen enkele extreemrechtse jongeren een provocatieve tegenactie hielden bij een antiracistisch protest in Leuven in 2017. De extreemrechtse jongeren kwamen toen uit een hoek waar ook de partij van Zuhal Demir thuis is: de neofascistische bende ‘Schild & Vrienden’ en zijn tentakels in KVHV, NSV, … Waar de jongeren vanop Pukkelpop politiek gesitueerd kunnen worden, is niet volledig duidelijk. Het kan immers zowel om aanhangers van VB als N-VA gaan.

De afgelopen maanden traden extreemrechtse groepjes zoals Schild en Vrienden offensiever naar buiten. Niet dat ze echt mobiliseerden, dat kunnen ze niet, maar ze gingen over tot provocaties. Zo werd een actie tegen het repressieve asielbeleid in Gent fysiek aangepakt. Er werd ingebroken in het ABVV-lokaal in dezelfde stad om een vlag te stelen die vervolgens in een videofilmpje verbrand werd. Kopstuk en zelfuitgeroepen ‘führer’ Van Langenhove kreeg een breed mediaplatform om zijn homofobie, transfobie en andere nonsens aan een groot publiek te verklaren. Een deel van het zelfvertrouwen van dergelijke groepen komt uit de positie van N-VA. Verschillende jonge leden van N-VA zijn betrokken bij ‘Schild & Vrienden’ en worden daarbij de hand boven het hoofd gehouden door hun verantwoordelijken. Die groep zelf is overigens voor het eerst naar buiten getreden als de ordedienst die de meetings van Theo Francken aan de universiteiten bewaakte. In een reactie op het racistisch incident op Pukkelpop stelde ‘Schild & Vrienden’ dat het ging om “een ‘edgy’ studentenliedje dat op bijna elk feestje gezongen wordt.” Je moet niet vragen naar welk soort feestjes die jonge N-VA’ers en VB’ers gaan… Als Zuhal Demir het meent dat “de rotte appels gestraft moeten worden,” kan ze misschien beginnen met in de eigen appelmand te kijken.

Dat extreemrechts het koloniale verleden bovenhaalt, geeft aan hoe welig racisme nog tiert in die kringen. Dat de koloniale uitbuiting en onderdrukking van Congo gebeurde onder een koninklijk bewind, of dat belangrijke instellingen van België groot werden door die koloniale plunderpolitiek waarbij een genocide werd gepleegd op de lokale bevolking, lijkt voor de ‘volksnationalisten’ ondergeschikt aan het feit dat het ging om de onderdrukking van een zwarte bevolking. De aanhef van het ‘liedje’, “Handjes kappen”, is een expliciete verwijzing naar het feit dat de handen van heel wat Congolezen werden afgehakt. Dat gebeurde niet bij diefstal, maar als dorpen het rubberquotum van de koloniale onderdrukkers niet haalden. De soldaten moesten dan de handen afhakken en deze aan de commandant leveren. Kogels waren volgens het koloniaal bewind te duur… Bij de Congolese genocide kwamen tussen 1880 en 1910 ongeveer 10 miljoen mensen om het leven. Leopold II wordt hierdoor soms wel eens de ‘Belgische Hitler’ genoemd. Wellicht is dat de reden waarom in extreemrechtse kringen wordt opgekeken naar dat crimineel koloniaal bewind?

De organisatoren van Pukkelpop waren geschokt door het incident. De afgelopen jaren is dit festival echter volledig meegegaan in de commerciële logica waarin onder meer antiracistische campagnes geen plaats hadden. Met Blokbuster vroegen we jaren geleden regelmatig een stand aan, maar deze werd geweigerd. In 2009 werden onze militanten zelfs buiten het festivalterrein verjaagd omdat ze een antiracistische campagne voerden. Activisten pasten niet in het commerciële plaatje. Het wegduwen van een politieke boodschap heeft ruimte gelaten aan anderen om offensiever naar buiten te komen. Extreemrechts was dit jaar zichtbaar aanwezig op Pukkelpop: het Congo-incident maakt dit duidelijk, maar ook de Vlaams Belang Jongeren toonden er zich publiekelijk als festivalgangers. Uit de hoek van VBJ kwam er geen veroordeling van het racistisch incident, maar werd wel meteen uitgehaald naar het slachtoffer dat het racisme bekendmaakte op Twitter. (zie dit bericht op de Facebook pagina van het AFF).

Het apolitieke commerciële karakter van een op winst gericht festival zet de achterdeur open voor racisme. We moeten daar tegen in gaan en actief opkomen tegen racisme en alle vormen van discriminatie op de festivals, maar ook in de samenleving in het algemeen. De retoriek en het beleid van Francken, Michel en co maakt dat racisme aanvaardbaarder wordt en opent de weg voor incidenten zoals dat op Pukkelpop. Er is een campagne nodig tegen het volledige regeringsbeleid. Er is ook een specifieke campagne rond de festivals nodig: een festival mag niet alleen om de muziek en de commercie draaien maar heeft ook een bredere sociale en maatschappelijke functie. Als een grote groep jongeren bijeenkomt, biedt dit mogelijkheden om ook in te gaan op maatschappelijke thema’s. We mogen daar geen ruimte laten aan extreemrechts. Tegen de oprukkende commercie in moeten we opkomen voor toegankelijke en betaalbare festivals met ruimte voor meer dan muziek. Dan kunnen we vrolijk zingen dat de festivals terug van ons zijn, en niet van LiveNation of andere grote bedrijven.