De Brusselse afdeling van de National Union of Journalists van Groot-Brittannië en Ierland hield dinsdag een discussie over hoe journalisten met extreem-rechts moeten omgaan. Op de bijeenkomst waren er drie sprekers: Tim Lezard, de voormalige voorzitter van de journalistenbond NUJ; Alberto D’Argenzio, correspondent van het Italiaanse Il Manifesto; en Geert Cool namens Blokbuster. Het geheel werd voorgezeten en ingeleid door Aidan White, algemeen-secretaris van de Internationale Federatie van Journalisten (IFJ).
De Brusselse correspondent van The Times moest op het laatste ogenblik verstek geven omdat hij naar Zwitserland moest om te berichten over de arrestatie van Polanski.
Het debat was interessant en werd druk bijgewoond door journalisten vanuit verschillende landen. De toon werd meteen gezet bij de inleiding waarin werd gesteld dat journalisten geen neutrale positie innemen. Dat werd aangevuld met de stelling dat journalisten ook vanuit hun positie als vakbondsleden moeten nagaan welke standpunten en posities ze innemen tegenover extreem-rechts.
De voormalige voorzitter van de NUJ, Tim Lezard, nam een duidelijke positie in tegen extreem-rechts en stelde dat zijn vakbond alle journalisten die weigeren om over extreem-rechts te berichten zal ondersteunen, maar dat het niet aan de vakbond is om aan haar leden te zeggen wat en hoe ze moeten schrijven of verslag uitbrengen. Hij pleitte ervoor om extreem-rechts niet als een normaal gegeven te beschouwen en liet zich kritisch uit over het geplande debat tussen Nick Griffin (BNP) en Gordon Brown (Labour) op de BBC.
De tweede spreker was Alberto D’Argenzio van de progressieve krant Il Manifesto in Italië. D’Argenzio bracht een beeld van de moeilijke omstandigheden waarin kritische journalisten moeten werken in Italië. Ze worden voortdurend tegengewerkt vanuit de regering en krijgen amper de kans om onthullingen op brede schaal te brengen. Zo verwees de spreker naar een controversiële documentaire die het scherm niet haalde of nieuwsberichten die amper worden opgepikt, de krant waar hij zelf voor schrijft kent slechts een relatief beperkte oplage.
De laatste spreker was Geert Cool van Blokbuster die een korte schets bracht van de opmars van het VB alsook wees op het verschil met formaties als LDD of de Nederlandse rechts-populistische formaties die elkaar in snel tempo afwisselen. Tegen de achtergrond van een algemeen ongenoegen en een politiek vacuüm is er een ruimte voor extreem-rechts, ook al betekent dit niet dat een klassiek fascisme zoals in de jaren 1920 en 1930 voor de deur zou staan. Journalisten kunnen anti-fascistische campagnes versterken of verzwakken. Het tekort aan middelen voor onderzoeksjournalistiek zorgt er steeds meer voor dat persberichten klakkeloos worden overgenomen en sensatiejournalistiek de norm wordt. In een tijdperk dat toegang tot informatie op een nooit geziene schaal zou kunnen plaatsvinden, lijkt de informatie die effectief wordt verspreid steeds beperkter. In de strijd tegen extreem-rechts kan journalistiek een hulp vormen, maar uiteindelijk zullen we de strijd op syndicaal en politiek vlak moeten voeren tegen een systeem dat leidt tot tekorten en daarmee een voedingsbodem creëert voor extreem-rechts.
In de discussie waren er heel wat vragen en opmerkingen vanuit verschillende oogpunten. Zo stelde een Pakistaanse correspondent die pas in Europa was dat hij geschokt was door het gebrek aan kritische journalistiek in Europa en dat journalisten meer “media-activisten” zouden moeten worden. Een Britse journalist vertelde hoe hij als student het slachtoffer werd van fysiek geweld door de BNP. De meest gestelde vraag van de avond was echter hoe journalisten concreet moeten berichten over extreem-rechts. De aanwezigen waren het eens dat ze deze formaties niet als gewone doorsnee partijen kunnen beschouwen, maar het feit dat journalistiek op zich de voedingsbodem niet wegneemt leidt uiteraard tot frustraties en/of twijfel. Journalistiek zal inderdaad niet volstaan, er moet ook een alternatief worden uitgebouwd: een actieve oppositie tegen het neoliberale beleid. Dat moet zowel op syndicaal vlak gebeuren – en in die zin is het organiseren van journalisten in een eigen vakbond die discussies aangaat en het opneemt voor haar leden een belangrijk gegeven – als op politiek vlak. Dat laatste zien we bij de recente Duitse verkiezingen waar de NPD opnieuw verder terrein verloor, het bestaan van Die Linke is daarbij een cruciaal element.