De electorale doorbraak van het neofascistische Gouden Dageraad in Griekenland doet het zelfvertrouwen van de extremisten toenemen. Een parlementslid ging in een live debat over tot fysiek geweld tegen zijn politieke opponenten. Nu dreigt de partij migranten en hun kinderen te verjagen uit ziekenhuizen en de kinderopvang, aangezien er daar enorme tekorten zijn.
De doorbraak van Chryssi Avghi (Gouden Dageraad) bij de verkiezingen van 6 mei, de partij haalde 7% en stuurde 21 verkozenen naar het parlement, heeft al tot enig ophef geleid. Partijleider Nikos Mihaloliakos ontkende op televisie het bestaan van de holocaust. “Er waren geen ovens, geen gaskamers, dat is een leugen”, verklaarde Mihaloliakos. Hij zei ook dat “hij vele boeken heeft gelezen waarin het cijfer van zes miljoen door de nazi’s uitgeroeide joden” in twijfel wordt getrokken. Volgens de leider van Gouden Dageraad was Hitler “een grote historische figuur”.
Een ander parlementslid, Ilias Kasidiaris, viel in een televisiedebat politieke tegenstanders aan. Hij gooide met een glas water naar de vertegenwoordigster van Syriza en sloeg een parlementslid van het communistische KKE met de hand in het gezicht. Mensen van de televisiezender hielden Kasidiaris vervolgens tegen. Het parlementslid diende klacht in tegen beide parlementsleden en dit wegens belediging. Tegen de zender diende hij klacht in wegens ‘vrijheidsberoving’. De beslissing van het parket om Kasidiaris onmiddellijk te laten oppakken, werd niet uitgevoerd. De politie kon de man niet binnen de vereiste 48 uur vinden… Dat heel wat agenten voor Gouden Dageraad stemden, zal daar wel niet vreemd aan zijn.
Op straat kwam het ook al tot geweld. In het westen van Griekenland, in de havenstad Patras, waren er rellen toen militanten van Gouden Dageraad een verzamelplaats van illegale migranten probeerden aan te vallen. De extreemrechtse activisten wilden een politieversperring doorbreken met een graafmachine. Ze gooiden ook met brandbommen, maar raakten niet tot bij de migranten. Gouden Dageraad keert zich uitdrukkelijk tegen de vele vluchtelingen die via Griekenland in Europa op zoek zijn naar een betere toekomst. In Athene zijn er bijna dagelijks incidenten van racistisch geweld.
Nu dreigt Gouden Dageraad migranten in de ziekenhuizen en de kinderopvang te verjagen. De gezondheidszorg kreeg het de afgelopen jaren hard te verduren. Na enkele ‘reddingsplannen’ door EU, ECB en IMF blijft er weinig van de gezondheidszorg over. Ziekenhuizen sluiten de deuren. Het grootste ziekenhuis in Thessaloniki kwam eerder deze week in opspraak omdat het geen cardiologische onderzoeken of operaties meer uitvoert. Er is namelijk geen geld om stents te kopen. Het parket begon een onderzoek om na te gaan of dit mensenlevens in gevaar brengt. Het antwoord op die vraag is evident, of de ware verantwoordelijken bij de trojka daarvoor vervolgd zullen worden is dat veel minder.
Gouden Dageraad richt zich in haar protest tegen de tekorten in de ziekenhuizen niet tegen de verantwoordelijken voor het neoliberale beleid, maar tegen migranten. Parlementslid Ilias Panagiotaros verklaarde op een verkiezingsmeeting van de partij: “Als Gouden Dageraad in het parlement geraakt, zullen we aanvallen uitvoeren op ziekenhuizen en crèches om er de migranten en hun kinderen op straat te zetten zodat er plaats is voor de Grieken.” Een dergelijk dreigement tot fysiek geweld kan best ernstig genomen worden. De diepe crisis en de verregaande gevolgen ervan zorgen ervoor dat een beperkt deel van de bevolking open staat voor een gewelddadige aanpak.
In de laatste peilingen haalt Gouden Dageraad 4 tot 5%, wat nog steeds goed zou zijn voor meer dan 10 zetels in het parlement. Dat is nog vrij beperkt, maar Gouden Dageraad maakt van deze versterking wel gebruik om de eigen actieve basis uit te bouwen. Een versterking van het zelfvertrouwen van de militanten tegen de achtergrond van een aanhoudende crisis vormt een explosieve en gevaarlijke cocktail.
Enkel de linkerzijde kan daar een antwoord op bieden. Rechts (met inbegrip van alle gevestigde partijen, ook de sociaaldemocratie) staat voor meer van hetzelfde besparingsbeleid. Syriza gaf aan dat het de besparingsmaatregelen door de trojka zal verwerpen. Dat is een enorme uitdaging die enkel consequent kan gerealiseerd worden door de opbouw van een krachtsverhouding en met een socialistisch programma. De Griekse linkerzijde heeft een historische kans. Als de kans niet benut wordt, dreigt het gevaar van extreemrechts verder toe te nemen.