Seksisme aan de ULB. Vrouwen beoordeeld vanuit “esthetisch oogpunt”

Eind mei was er aan de ULB een schandaal. De studenten geneeskunde namen met verbazing kennis van de vestimentaire voorschriften die opgelegd werden voor hun proclamatie van 28 juni. “Vanuit esthetisch oogpunt raden wij de jongedames aan om een jurk te dragen alsook een mooi decolleté en de heren een kostuum. Uiteraard, beste dames, is deze instructie niet verplicht.”

Het incident aan de ULB staat niet alleen. Of het nu universiteiten zijn of bedrijven en publieke overheden of als het nu op straat of op het strand is: er is altijd wel een druk om een bepaalde vestimentaire code te volgen. Denk maar aan het verbod op de boerkini of aan Trump die meent dat vrouwen in zijn regering zich “vrouwelijk moeten kleden,” waarmee hij doelt op een rok en hakjes. Er zijn ook de scholen die leerlingen verbieden om te korte of te lange kledij te dragen. Zoals de mail aan de ULB opmerkt, worden vrouwen vandaag effectief beoordeeld “vanuit esthetisch oogpunt.”

Seksisme in het belang van de aandeelhouders

Europa is nog steeds de grootste markt voor de kosmetische industrie: een omzet van 63 miljard euro in 2008 en 72 miljard euro in 203. Bovendien zijn producten en diensten voor vrouwen stelselmatig duurder dan die voor mannen: kappers, scheermesjes, deodorant, douchegel, er zijn zelfs roze (uiteraard!) lijmtubes die duurder zijn.

Vanaf jonge leeftijd leren vrouwen dat ze beoordeeld worden op hun uiterlijk. Als ze het vergeten, is er voldoende reclame om hen eraan te herinneren. Er zijn echter tegenstrijdige voorschriften onder deze kapitalistische samenleving: vrouwen met make-up die zich modieus kleden, worden enerzijds als modern gezien, maar anderzijds ook als “futiel” of zelfs als prooi. De uitzending ‘Quotidien’ van Yann Barthès bracht bijvoorbeeld een interview met een jongen die aanwezig was op een bijeenkomst van ‘Get Beauty.’ Hij zei dat hij daar was omdat er “heel veel prooien” zijn waarbij hij zelf de “enige jager” was. De reactie van de journalist? “Die heeft het begrepen.”

Strijden tegen kapitalisme betekent ook strijden tegen seksisme

Het kapitalisme beperkt zich niet tot het maken van winsten op kledij en cosmetica. Vrouwen worden ook geraakt door lagere lonen en onzekere jobs. Jean-Luc Mélenchon merkte daarover op: “Als je de lonen van vrouwen op gelijke hoogte brengt als die van mannen, zal de toename van de sociale bijdragen volstaan om pensioenen vanaf 60 jaar te betalen.” Zelfs indien Mélenchon niet uitlegt hoe hij dit aan de aandeelhouders  denkt te zullen opleggen, is het nog steeds een goede illustratie van de band tussen seksisme en besparingen.

De loonkloof en onzekerheid op de arbeidsmarkt dwingen vrouwen in een positie van economische afhankelijkheid. Vrouwen worden harder geraakt door de concurrentie tussen bedrijven waarmee de lonen naar beneden worden getrokken. Kijk bijvoorbeeld naar het schoonmaakpersoneel dat vooral uit vrouwen bestaat. Aan de ULB is de schoonmaak uitbesteed aan onderaannemers. Het resultaat: een verdere afbraak van de arbeidsvoorwaarden.

Na die beruchte seksistische mail voor de proclamatie van de studenten geneeskunde, nam de decaan er afstand van. Hij stelde dat de inhoud inging “tegen onze waarden.” De afgelopen jaren was het enige dat echt van waarde was voor de directie van de ULB geld. Dat verklaart waarom er op concurrentie wordt ingespeeld om lonen naar beneden te halen bij onderaannemers zoals bij de schoonmaak, of waarom er beslist werd om het inschrijvingsgeld voor buitenlandse studenten drastisch op te trekken.