Vulkanen, chaos en waarom socialisme nodig is

Neen, het socialisme zal geen einde maken aan natuurrampen en ook onder het socialisme zullen er vulkanen tot uitbarsting komen. Maar wat wel kan aangepakt worden, is de chaos die we vandaag zien als resultaat van de vulkaanuitbarsting in IJsland.

Ik was zelf een passagier die vast zat in Londen en op eigen middelen naar huis ging. Er kwam geen enkele bijstand of hulp van “mijn” luchtvaartmaatschappij. Dat maakt alvast duidelijk dat de privatiseringen en de “vrije concurrentie” onder het kapitalisme hebben geleid tot een chaotische situatie waarbij tienduizenden en misschien zelfs honderdduizenden mensen ergens vast zitten in chaotische omstandigheden.

Het transportsysteem is opgedeeld in nationale systemen met telkens ook verschillende bedrijven die elkaar beconcurreren. Hierdoor is er geen enkele planmatige aanpak om reizigers die vast zitten te begeleiden. De meesten kregen geen informatie van het bedrijf waaraan ze heel wat geld hadden gegeven voor hun tickets. Reizigers moesten zelf maar uitdokteren waar ze enkele dagen zouden overnachten of hoe ze thuis zouden geraken.

Met een genationaliseerd en geïntegreerd transportsysteem dat de belangen van de bevolking centraal stelt, zou de situatie heel wat beter en sneller kunnen worden aangepakt. Er zou informatie zijn over de situatie en de mogelijkheden voor alternatieve reisroutes of accomodatie. Gestrande reizigers zouden dan sneller kunnen worden opgepikt om naar hotels te worden gebracht en met enige organisatie zou het efficiënter zijn om hen naar huis te brengen. Nu was die mogelijkheid er vooral voor wie het meeste geld had, de rest werd aan hun lot overgelaten.

Met een internationale planning waarbij de behoeften van de bevolking centraal worden gesteld, zou het makkelijker zijn om het vervoer met treinen, bussen en boten te coördineren dan wat nu het geval was. Er zouden extra treinstellen kunnen worden ingezet zodat iedereen vervoer heeft. Reizigers zouden samen kunnen gebracht worden om per bus terug te reizen in de plaats van individueel per auto of taxi. De accomodatie voor wie niet naar huis kan, zou centraal kunnen worden georganiseerd. Bij een internationale planning zouden de behoeften van de mensen centraal staan en niet de winsten. Daarbij zou er bijvoorbeeld kunnen worden gekozen om prioriteit te geven aan het vervoeren van mensen en essentiële goederen boven niet-essentiële goederen. Een genationaliseerd transportsysteem zou ook betekenen dat er geen private bedrijven zijn die een extra graantje meepikken door plotse prijsverhogingen door te voeren voor gestrande reizigers.

In de huidige crisis worden de meeste passagiers aan hun lot overgelaten. Ze weten niet naar waar ze moeten gaan, hoe ze hun accomodatie kunnen betalen, waar ze geld moeten halen voor hun treinreis of andere alternatieven. Geld is voor veel reizigers een probleem en het is onduidelijk of gemaakte onkosten zullen worden terugbetaald, laat staan wanneer dit eventueel zou gebeuren. De luchtvaartbedrijven en verzekeringsbedrijven zullen er uiteraard alles aan doen om de passagiers te laten opdraaien voor de kosten.

Een aantal bedrijven heeft al gezegd dat ze ernstige financiële problemen hebben als gevolg van de vulkaanuitbarsting en dat ze overheidssteun nodig hebben. Dat is een nieuwe poging van kapitalistische bedrijven om misbruik van de situatie te maken voor hun winsten. De crisis van de luchtvaartbedrijven komt niet door de vulkaanuitbarsting, ook al zal dat de problemen vergroot hebben, maar vooral door de algemene economische crisis.

Voor de gewone werkende bevolking is het niet alleen een kwestie om de extra kosten terug betaald te krijgen. Wellicht zal de crisis ook aangegrepen worden om nieuwe aanvallen door te voeren op de lonen en arbeidsvoorwaarden van het personeel en mogelijk ook prijsverhogingen.

De chaos die er nu heerst, moet door vakbonden en socialisten worden aangrepen. We moeten opkomen tegen de privatiseringen en de noodzaak uitleggen van een genationaliseerd transportsysteem, de noodzaak van een internationale planning van het transport en de nood aan een andere samenleving, een socialistische samenleving waarin de noden van de bevolking centraal staan in de plaats van de winsten.