De VS reageerde woedend op het uitlekken van meer dan 90.000 documenten over de oorlog in Afghanistan. De documenten verschenen op WikiLeaks. De felle reactie beperkte zich tot het bekendmaken van de documenten, over de inhoud werd gezwegen. Het beeld dat van de Afghaanse oorlog wordt geschetst is niet bepaald rooskleurig voor de VS en haar bondgenoten: de Taliban staat steeds sterker, de Pakistaanse bondgenoot is onbetrouwbaar en de VS verliest terrein. Op zich is dat niet nieuw, maar nu wordt het op indirecte wijze ook officieel bevestigd.
De 92.000 documenten die zijn uitgelekt gaan over de periode 2004 tot januari 2010. Uit de documenten blijkt dat de Taliban sterker staat dan algemeen wordt vermoed, sterker dan ooit sinds het begin van de oorlog in 2001. Ook beschikt de VS over duidelijke aanwijzingen dat delen van de Pakistaanse geheime diensten (ISI) betrokken zijn bij het steunen van de Taliban, terwijl Pakistan officieel een bondgenoot van de VS is en daar ook financiële steun voor krijgt. De documenten brengen het verhaal van de verschillende tegenslagen van het bezettingsleger. De bekendmaking ervan ondermijnt de retoriek van president Obama over de troepenvermeerdering in Afghanistan waarmee een sneller einde aan de oorlog moet worden gemaakt. Het maakt ook de beweringen en beloften over een terugtrekking van gevechtseenheden ongeloofwaardig. Afghanistan is een moeras voor de buitenlandse bezettingsmachten en er is geen makkelijke uitweg. Dit geldt overigens ook voor de partners van de Amerikaanse bezetters waaronder Belgische troepen.
De documenten maken duidelijk dat de bezettingstroepen er alles aan doen om de macht van de Taliban te minimaliseren, de VS stak bewijsmateriaal over nieuwe wapens van de Taliban in de doofpot en verzwijgt hoe een groeiende Taliban-campagne leidt tot een heus bloedbad. De bezetters zelf zouden volgens de nieuwe strategie de harten van de lokale bevolking moeten winnen, maar intussen wordt het aantal aanvallen met “drones” (onbemande vliegtuigjes die bommen werpen en vanop afstand worden bediend) niet enkel in Pakistan maar ook in Afghanistan opgevoerd.
Bij dergelijke aanvallen maar ook bij andere incidenten – zoals schietpartijen op ongewapende motorrijders – vielen honderden doden. De documenten hebben het over minstens 195 burgerdoden, maar het echte aantal is wellicht een pak groter. Er wordt onder meer gewezen op een schietpartij door Poolse soldaten in 2007 waarbij een dorp onder vuur werd genomen en daarbij een trouwfeest brutaal werd verstoord met onder de doden een zwangere vrouw.
Minstens 180 documenten handelen over problemen met de Pakistaanse geheime diensten. De ISI was betrokken bij het opleiden van zelfmoordterroristen, het binnensmokkelen van geld, het organiseren van aanslagen (waaronder een samenzwering in 2008 om president Karzai om te brengen!) en zelfs bij het vergiftigen van een voorraad bier voor de Westerse troepen. Het waarheidsgehalte van een aantal van die beweringen wordt in vraag gesteld, maar in het algemeen wordt de betrokkenheid van de ISI bij het ondersteunen van de Taliban niet in twijfel getrokken.
Blijkbaar is de ISI wel voorzichtig genoeg en beschikt ze over voldoende informanten om hard bewijsmateriaal te voorkomen. Dit maakt het moeilijk om een onderscheid te maken tussen feiten en geruchten, maar de indicaties van Pakistaanse steun voor de Taliban zijn toch wel bijzonder sterk. Vanuit Pakistaans oogpunt is een sterke Taliban nuttig om de macht van de niet-Pathaanse bevolkingsgroepen in Afghanistan te beperken (en vooral om de Indische bondgenoot van een aantal krijgsheren van andere bevolkingsgroepen te verzwakken). Tegelijk wordt de steun aan de Taliban gebruikt om de positie onder de Pathaanse bevolking in eigen land (voornamelijk in de Noordwestelijke Grensprovincie) te versterken. Die bevolking heeft de officiële grens tussen Pakistan en Afghanistan, een resultaat van imperialistische inmengingen, nooit aanvaard.
Obama schuift de verantwoordelijkheid van zich af: de documenten hebben vooral betrekking op de periode voordat hij president werd, zo luidt een van de meer originele argumenten. En ja, het klopt dat Obama maar één van de zes jaren waarop de documenten betrekking hadden aan de macht was. Maar wat er meteen aan moet worden toegevoegd, is dat Obama het beleid van zijn voorganger inzake Afghanistan gewoon verder zet en de bezetting zelfs verder opdrijft. Een ander argument tegen het lekken van de documenten betreft uiteraard de veiligheid van de Amerikaanse troepen in Afghanistan en het risico voor “de nationale veiligheid”. Maar worden die risico’s niet in de eerste plaats versterkt door de oorlogsoperaties in Afghanistan zelf?
De uitgelekte documenten schetsen een pijnlijke situatie voor de bezettingstroepen. Voor Obama en de andere verantwoordelijken voor de bezetting komt deze publicatie er op een vervelend ogenblik. Net nu wordt geprobeerd om de troepenvermeerdering verkocht te krijgen en een beeld te scheppen van een oorlog die resultaat oplevert en stilaan kan overgaan in een ondersteuning van een lokaal democratisch regime, worden deze droombeelden doorprikt. Na bijna negen jaar van oorlog en bezetting kent de Taliban een opmars en zijn de bezetters steeds dieper in het moeras aan het wegzinken, het sturen van extra troepen zal dat proces enkel versnellen.
23 september: anti-oorlogsbetoging in Gent
Op 23 september is er in Gent een protestbetoging naar aanleiding van een Europese Top van Defensieministers in deze stad. De betoging kant zich tegen de oorlog. Vertrek om 19u aan het Zuid.
In het weekend daarvoor, op zaterdag 18 september, zullen we ook in Aalter (de thuisbasis van minister van oorlog De Crem) actie voeren. Afspraak: 15u aan het station van Aalter.