Het begint een vaste traditie te worden, eind mei krijgen we op alle televisiejournaals doorheen de wereld beelden te zien van het gewelddadig onderdrukken van holebi-activisten die in Moskou proberen te betogen. Het geweld komt van de politie en extreem-rechts. Zelden krijgen we echter te zien wat er zich achter de spectaculaire beelden afspeelt. Bij de mobilisatie in Moskou dit jaar bleek de beweging erg verdeeld te zijn, niet enkel qua tactiek maar ook qua politieke koers.
Sinds het begin van de ‘Gay Pride’ in Moskou is er een aanzienlijke laag van holebi-activisten van de betoging vervreemd geraakt. Er werden geen pogingen gedaan om zoveel mogelijk holebi’s te mobiliseren en banden te leggen met andere groepen die worden gediscrimineerd, in het bijzonder met de vrouwenbeweging. In de plaats daarvan is er een quasi zakelijke public relations-benadering waarbij bekende internationale figuren worden uitgenodigd voor een elitair spektakel in de binnenstad. Dat wordt zodanig georganiseerd dat het enkel tot de arrestatie van de aanwezigen kan leiden. Er wordt niets gedaan om de publieke opinie over te winnen, er wordt gedaan alsof de holebigemeenschap een kleine vervolgde minderheid is die het opneemt tegen de rest van de samenleving. Een van de organisatoren stelde op zijn blog: “Het is beter om met twee activisten duizend journalisten aan te trekken dan met duizend activisten te betogen en slechts twee journalisten te mobiliseren.” Dat is een arrogante en elitaire benadering die ook naar voren kwam in een televisiedebat enkele dagen voor de Gay Pride. Organisator Nikolai Alekseev verklaarde doodleuk dat hij zich geen moer aantrekt van wat de meerderheid van de bevolking denkt. Op zijn blog staan overigens wel erg kritische opmerkingen over Joden of ook over Lady Gaga en de “illegale prostituee” die Dominique Strauss-Kahn moest discrediteren…
Het was dit jaar niet anders op de Gay Pride. Er werden duizenden euro’s uitgegeven om activisten als Peter Tatchell uit Groot-Brittannië, de Amerikaanse activisten Dan Choi en Andy Thayer of de Franse holebiwoordvoerder Louis-George Tin naar Moskou te halen. Die laatste drie werden samen met zowat 30 anderen opgepakt. Onder de gearresteerden ook een aantal extreem-rechtse militanten die de Gay Pride wilden aanvallen.
De holebibeweging bevindt zich in een crisis. Er werden maar enkele tientallen mensen gemobiliseerd. Wat is het punt ook om deel te nemen aan een betoging waarbij je enkel wordt opgepakt en waarbij er geen enkele oproep naar bredere lagen is? De interne crisis voor de holebibeweging werd nog verder in het voetlicht geplaatst door de afwezigheid van Nikolai Alekseev op de Gay Pride. Zelf beweerde hij dat hij niet kon deelnemen omdat hij twee dagen voordien zijn voet had bezeerd na een televisieoptreden.
In werkelijkheid heeft hij meer dan enkel zijn voet bezeerd bij het programma ‘Duel’. Zijn trots kreeg een harde deuk. Het programma bestaat uit een debat met twee tegenstrevers die elk aan een andere kant van de barrière staan en in debat treden waarbij er ook vanuit het publiek vragen worden gesteld. Alekseev stond tegenover een leidinggevend lid van de partij Verenigd Rusland van Poetin. In het publiek zaten vooral rechtse rakkers en religieuze fanatici. Alekseev slaagde er niet in om een coherente argumentatie naar voor te brengen. Toen hij werd gevraagd wat hij met de Gay Pride wilde bereiken, kwam hij niet verder dan het aanhalen van het Europese Mensenrechtenhof dat had verklaard dat het verbieden van deze betoging niet door de beugel kan. Naarmate er meer tegenwind kwam, raakte Alekseev steeds meer geïrriteerd en uiteindelijk verloor hij zijn geduld en verliet hij de studio.
Zhenya Otto in het televisiedebat
Gelukkig stond er een betere vervanger klaar. CWI-lid Zhenya Otto slaagde er in om zijn plaats in te nemen. Het effect was enorm. Zhenya kon ongeveer drie minuten argumenteren. Ze legde uit waar het CWI voor staat, legde de religieuze fanatici het zwijgen op en stelde dat het er op aankomt om geen carnavaleske optocht te houden maar een gezamenlijke strijd te voeren van al wie onderdrukt wordt: holebi’s, vrouwen, arbeiders, migranten,… Samen moeten we opkomen voor gelijke rechten, verklaarde Zhenya. Dit alles werd bekeken door drie miljoen kijkers. Dezelfde avond kreunde de Russische CWI-site onder het grote aantal bezoekers: er kwamen meer dan 6000 mensen kijken naar het standpunt van Zhenya en het CWI. Het volledige programma staat hier op youtube, de tussenkomst van Zhenya begint na ongeveer 50 minuten.
Alekseev reageerde erg bitter op het optreden van Zhenya: “Gelukkig sprak die anti-kapitaliste niet gedurende heel de show. Ik moet hier een belangrijk standpunt innemen: ik ben een overtuigde aanhanger van het kapitalisme. Ik ben tegen communisme, socialisme, gelijkheid, het verenigen van de arbeiders van heel de wereld en andere paranoïde nonsens. Het kapitalisme zal overwinnen en met het kapitalisme ook de Gay Pride.”
Ondertussen is er een groeiende tendens onder oprechte holebi-activisten om hun strijd te verbinden met een algemene strijd voor gelijke rechten en daarbij wordt eenheid gezocht met andere onderdrukte groepen waarmee we samen kunnen strijden tegen het kapitalisme. Enkele dagen voor de Gray Pride was er een geslaagde “Mars voor Gelijkheid” met meer dan 80 holebi-activisten, vrouwenrechtenactivisten en socialisten. We trokken met deze betoging door een centrale straat van Moskou. Het CWI speelde een sleutelrol in het organiseren van deze betoging.
De autoriteiten weigerden toelating te geven voor deze betoging met het argument dat het op “vijandige reacties van de samenleving” zou kunnen botsen en een “negatief effect kan hebben op de psychologische gezondheid van kinderen en tieners.” Dat soort argumenten werd uiteraard niet ingeroepen om een fascistische anti-holebi optocht te verbieden. In tegenstelling tot bij de Gay Pride vielen er op de Mars voor Gelijkheid geen arrestaties. De deelnemers kwamen bijeen op een vooraf geheim gehouden locatie, de route werd in de gaten gehouden en zodra de politie verscheen, ontbond de betoging erg efficiënt (er was op voorhand op deze ontbinding geoefend).
De betogers riepen slogans als: “Geen discriminatie op basis van sekse of seksuele geaardheid”, “Geen discriminatie, wel emancipatie”, “Weg met fascisme, homofobie en seksisme”, “Mijn lichaam is mijn zaak”, “Gelijke rechten zonder compromis”, “Voor arbeiderseenheid, laat de racisten ons niet verdelen”, “Enkel strijd loont” en “Weg met kapitalisme”.
Naarmate de Gay Pride zichzelf isoleert in Rusland, kan de steun voor een initiatief als de ‘Mars voor Gelijkheid’ toenemen. Deze mars zal voortaan ook jaarlijks plaatsvinden. Met het CWI speelden we een cruciale rol in de organisatie van deze mars en we zorgden er ook voor dat er een duidelijke socialistische boodschap werd gebracht. De strijd werd niet beperkt tot holebirechten maar open getrokken naar alle vormen van discriminatie, repressie en uitbuiting. Doorheen gezamenlijke strijd verliezen gewone arbeiders hun vooroordelen. In tegenstelling tot Alekseev die denkt dat het kapitalisme zal winnen, weten veel holebi-activisten dat de discriminatie tegen hen is verbonden met onrechtvaardigheden in de samenleving en sommigen trekken socialistische conclusies. Wij verbinden onze strijd voor gelijke rechten met deze tegen het kapitalisme en voor het socialisme. Dat is de enige manier om de beweging op te bouwen en tot een overwinning te brengen.