Gisteren en vandaag is er een algemene staking in Chili. De afgelopen weken en maanden was er een bijzonder snelle explosie van sociale strijd in dat land. Tegen de achtergrond van zogenaamde “groei” van de economie, ligt de rechtse regering onder leiding van multimiljonair Sebastian Pinera onder vuur bij alle lagen van de arbeiders, jongeren en armen. De steun voor Pinera is zelfs onder die van de voormalige gehate dictator Pinochet gezakt.
De massale beweging van studenten gaat ondertussen verder. Het was deze beweging die de vonk vormde die de Chileense samenleving in vuur en vlam zette. De afgelopen drie maanden waren er telkens opnieuw grote aantallen betogers op de Chileense straten. In juni waren het er 100.000 tot 200.000, vervolgens nam dit aantal toe tot meer dan een half miljoen volgens de organisatoren van een betoging in Santiago afgelopen zaterdag. Doorheen het land worden universiteiten en scholen bezet. De jongeren protesteren tegen de verdere opmars van het winstgerichte onderwijs. De regering stelde vorige week voor om een aantal toegevingen te doen inzake de financiering van de universiteiten, maar de studentenvertegenwoordigers weigerden dit akkoord en verklaarden verder actie te voeren. Deze beweging is qua omvang en impact de grootste massamobilisatie in Chili sinds de val van de dictatuur van Pinochet, een dictatuur waar de regering van Pinera mee wordt geassocieerd.
De regering weet niet hoe het met de beweging moet omgaan. Ze zit gekneld tussen toegevingen en harde repressie. Er waren op sommige acties confrontaties tussen jongeren en gewapende politie. Honderden betogers werden daarbij opgepakt. De rellen werden soms uitgelokt door agenten of groepjes anarchisten. Maar de pogingen om de studenten te criminaliseren, zijn mislukt. Een opiniepeiling waarnaar vorige week in El Pais werd verwezen, toont aan dat meer dan 80% van de ondervraagden de studenteneis van gratis onderwijs steunt.
De jongerenbeweging heeft de weg geplaveid voor bredere delen van de arbeidersklasse en de armen. Er was op 11 juli een betoging van koperarbeiders tegen de arbeidsvoorwaarden en de dreigende privatisering. Deze betoging haalde inspiratie bij de vastberaden jongerenacties. Het idee dat de jongeren gelijk hebben met hun strijd en dat hun voorbeeld moet worden gevolgd, is cruciaal in de ontwikkeling van de algemene staking die nu bezig is. De leiders van de vakbondsfederatie CUT werden onder druk van de basis tot een algemene staking gedwongen. Ze hoopten tevergeefs dat de beweging al wat stoom zou hebben afgelaten voor de algemene staking. Daarom kondigden ze weken geleden aan dat er pas eind augustus zou worden gestaakt.
Socialismo Revolucionario (het CWI in Chili) benadrukt de noodzaak om vanuit de studentenbeweging te bouwen aan een massabeweging waarmee we de regering ten val kunnen brengen. Daartoe is er nood aan eenheid tussen de jongeren en de georganiseerde arbeidersklasse. We steunen het idee van massale bijeenkomsten in de wijken om de strijd tegen de regering te voeren. Dergelijke bijeenkomsten kunnen een goede stap zijn om verschillende delen van de samenleving te verenigen in de strijd tegen de regering en tegen het kapitalisme.
Tegenover diegenen (jammer genoeg ook ter linkerzijde) die de eisen van de studenten afdoen als “onrealistisch”, stellen we samen met de studenten en arbeiders dat er een grote rijkdom aanwezig is in het land, niet in het minst in de koperindustrie. Als deze rijkdom in publieke handen zou komen door een democratische controle van de arbeiders, dan zouden er middelen genoeg zijn voor gratis en degelijk openbaar onderwijs.
Terwijl er met afkeer wordt gekeken naar de rechtse regering, doet ‘centrum-links’ het niet veel beter. De Concertacion is er niet in geslaagd om te profiteren van de dalende steun voor Pinera. Dat komt omdat het beleid, waaronder de afbouw van het publieke onderwijs, niet fundamenteel verschilt van wat centrum-links de afgelopen decennia heeft voorgesteld en uitgevoerd. De arbeiders en jongeren werden verraden door opeenvolgende politieke krachten. Dat leidt tot een anti-partij gevoel onder veel actievoerders, een gevoel dat tot uitdrukking komt in een slogan als “el pueblo unido se avanza sin partidos” – “het verenigde volk gaat vooruit zonder partijen”.
De erger wordende nachtmerrie van het winstgedreven onderwijs is slechts een van de gevolgen van het kapitalistische system. Dat systeem wordt gekenmerkt door de controle en de uitbating van de economie en middelen door een elite van gangster-kapitalisten, politici en multinationals. Op basis van een breuk met de neoliberale consensus en een massale strijd voor publieke controle over de economie onder een arbeidersregering, kan een revolutionair socialistisch alternatief worden opgebouwd. De gevolgen van de huidige ontwikkelingen in Chili kunnen verregaand zijn en dat in heel het continent. In Argentinië hebben arbeiders in de vakbond CGT al aangegeven dat ze bereid zijn om tot solidariteitsacties over te gaan, onder meer door de grens met Chili te blokkeren tijdens de staking.
De terugkeer van klassenstrijd in het zuiden van Latijns-Amerika, met massale acties over de grenzen heen en bewapend met een revolutionair socialistisch alternatief, kan leiden tot het einde van de uitbuiting die het dagelijkse leven van miljoenen mensen vandaag bepaalt.