Onder de regering van Allende begin jaren 1970 werden een aantal hervormingen doorgevoerd, onder meer op het vlak van onderwijs. Sommigen omschreven de situatie in het land met de stelling dat zelfs de ‘armen lezen op de tram’. Toen de reactionaire dictatuur van Pinochet aan de macht kwam, werd grondig huis gehouden in alle sociale verworvenheden.
Het onderwijs werd (samen met alle andere sectoren van de economie) geprivatiseerd. Er waren martelingen en ontvoeringen, repressie, censuur en terreur door het regime. Dat was onderdeel van de harde neoliberale doctrine die meteen ook in de grondwet werd ingeschreven. De huidige rechtse president, de miljardair Piñera, beloofde onderwijs voor het volk tijdens de verkiezingen, maar opteert nu voor een aanval op het openbaar onderwijs.
Dit heeft geleid tot massale protestacties in Chili. Het jongerenprotest versterkte de roep naar een algemene staking. Op 24 en 25 augustus werd 48 uur het werk neergelegd, de eerste dergelijke staking sinds het verdwijnen van de dictatuur van Pinochet. Er waren 600.000 betogers. Het enige antwoord van de regering bestond uit repressie, daarbij viel er ook een dode. De Chileense diaspora organiseerde solidariteitsacties, in Brussel waren er een 100-tal betogers.
Met het massale protest komt er een einde aan de relatieve sociale rust van de periode na de val van de dictatuur. Chili was een modelland voor het neoliberalisme. De economische groei van de afgelopen jaren en de hoop op veranderingen onder het centrumlinkse bewind hebben de onderliggende tegenstellingen niet weggenomen. Nu komen die tot uitbarsten. Meer dan 80% van de bevolking steunt de eisen van de studenten, de populariteit van president Piñera halveerde van 60% tot 30%.
Extreemrechts heeft echter nog steeds een positie in het land. De voorzitster van de studentenfederatie, Camila Vallejo (een lid van de Jongcommunisten), werd meermaals met de dood bedreigd. De partijen die nu aan de macht zijn, baseren zich op de traditie van de staatsgreep van 11 september 1973 waarmee Allende opzij werd geschoven en de daaropvolgende brutale dictatuur.
De ontwikkelingen in Chili zijn ook voor ons van belang. Uiteraard omdat we ons interesseren in de geschiedenis en de strijd in Chili. Maar ook omdat het economische en politieke model van Chili sinds enkele decennia wordt veralgemeend. Het neoliberalisme is de norm geworden en dat leidt onder meer tot de privatisering van het onderwijs. We zien dat dit economische beleid ook samen gaat met het opvoeren van de onderdrukking van protest en het ondermijnen van democratische rechten, met inbegrip van verkiezingen die steeds meer een schertsvertoning worden waarbij de rijkste wint. De terugkeer van het massaprotest in Chili is van groot belang. Wij steunen de eisen voor gratis en degelijk onderwijs. We zijn solidair met de acties en steunen de solidariteitsacties in ons land.