Afgelopen donderdag werden studenten die betoogden voor gratis onderwijs aangevallen door de oproerpolitie. De Chileense studenten betoogden aan het presidentieel paleis. Ze botsten er op waterkannonnen, traangas en politie te paard. Nog voor de studenten hun betoging konden vormen, werden ze uiteen gejaagd. De aanhoudende repressie tegen de studentenbeweging leidt tot een explosieve situatie in het land. Er is opgeroepen tot een nieuwe algemene staking.
De massale studentenbeweging voor gratis onderwijs houdt intussen al zes maanden aan. De studenten protesteren tegen de vermarkting van het onderwijs. Tientallen universiteiten lagen maandenlang plat en meer dan 100 hogescholen worden bezet door de studenten. Gezinnen moeten tegenwoordig maar liefst 85% van de kosten van een universitaire opleiding van hun kinderen zelf betalen. Het gebeurt meermaals dat scholen worden verkocht en advertenties daarvoor in de kranten hebben het over ‘erg winstgevende’ ondernemingen.
Op woensdag 5 oktober waren er onderhandelingen tussen studentenleiders en de regering. De rechtse onderwijsminister Felipe Bulnes stelde dat daarbij “geen noemenswaardige vooruitgang” werd geboekt. Die verklaring was geen verrassing. Enerzijds eisen de studenten de nationalisatie van de koperindustrie en belastingsverhogingen voor de rijken om gratis en degelijk onderwijs te financieren. Anderzijds willen president Sebastian Piñera en zijn regering van miljardairs wetten invoeren om betogingen te verbieden en studenten die hun hogeschool bezetten tot drie jaar gevangenisstraf op te leggen.
De studentenleiders riepen op tot een protestactie voor ‘La Moneda’, het presidentieel paleis in de hoofdstad Santiago. De regering verbood deze betoging met een beslissing die deed denken aan de donkere dagen van de dictatuur onder Pinochet. Ondanks het verbod door de regering en het genadeloze geweld van de oproerpolitie, trokken studenten naar La Moneda. De betogers slaagden er zelfs in om de belangrijkste hoofdweg van Santiago te blokkeren. Die weg bleef vijf uur lang afgesloten, tussen 10u ’s ochtends en 15u ’s middags. Naast het politiegeweld op de betogers waren er ook arrestaties: 250 studenten werden opgepakt.
Uit peilingen blijkt dat zowat 70% van de bevolking de studenten en hun eisen ondersteunt. Een meerderheid van de bevolking verwerpt het antwoord van de regering op de studenten. Volgens het dagblad La Tercera geniet Piñera nog slechts de steun van 22% van de bevolking, een nooit gezien laagtepunt in de Chileense geschiedenis.
De regering probeert de publieke opinie tegen de studenten op te zetten. Dat gebeurt door gewelddadige confrontaties uit te lokken en door de studenten af te doen als vandalen en plunderaars. De strategie van gewelddadige repressie kan een zeker effect hebben op korte termijn, maar het is tevens erg gevaarlijk voor de regering. Dit leidt immers tot een erg snelle en verregaande radicalisering van een generatie Chileense jongeren.
De studentenbeweging reageerde op het politiegeweld met een oproep om tot een algemene staking te komen. De vakbondsfederatie CUT steunde deze oproep en organiseert op 18 en 19 oktober een 48-uren algemene staking.
Onder de jongeren wordt het ‘markt’-systeem steeds meer in vraag gesteld. Chili was het eerste land ter wereld waar de neoliberale politiek werd toegepast. Bijna 40 jaar na de nederlaag van de Chileense arbeiders en jongeren door de bloedige staatsgreep door generaal Pinochet, maken de jongeren zich vandaag op om terug aansluiting te vinden bij de beweging van toen.
De jongeren gaan in tegen het idee van een systeem waar de winst centraal staat. Ze hebben bovendien al begrepen dat ze hun beweging moeten verbinden aan de georganiseerde arbeidersbeweging. De algemene staking van volgende week zal dan ook bijzonder belangrijk zijn voor de verdere ontwikkelingen in het land.