Op dit ogenblik is er een belangrijke studentenstrijd bezig in Québec. Meer dan 65.000 studenten zijn betrokken bij een staking van onbepaalde duur doorheen de hele provincie. De actie is gericht tegen de zwaarste neoliberale aanval op het onderwijs sinds 1990. De regering wil het inschrijvingsgeld met 1625 dollar verhogen over vijf jaar tijd. Dat betekent dat de studiekost met zowat 75% zal toenemen.
De studiekosten in Québec lopen al hoog op en liggen boven het gemiddelde van de OESO-landen. Momenteel eindigt 65% van de studenten hun studies met een gemiddelde schuld van 14.000 dollar. De nieuwe maatregelen zullen jongeren uit arbeidersgezinnen of middenklassegezinnen nog harder treffen. Velen zullen hierdoor geen toegang meer hebben tot hoger onderwijs, tenzij ze ervoor ‘kiezen’ om een grote schuld af te betalen en tegelijk te moeten werken tijdens hun studies.
De rechtse provinciale regering van Jean Charest stelt dat de studenten in Québec ook na deze maatregelen minder zullen betalen dan het Canadese gemiddelde. Dat is een cynische poging tot verdeel-en-heerspolitiek waarbij de Canadezen tegen de strijd van de studenten in Québec worden opgezet.
Wat de gevestigde politici hierbij niet vermelden, is de snel toenemende sociale segregatie in het Canadese onderwijsstelsel. Dit gaat zo ver dat het aantal Canadese studenten met een schuld van meer dan 50.000 dollar de afgelopen vier jaar met maar liefst 1475% is toegenomen! CBCNews stelde: “Dertig jaar geleden was het inschrijvingsgeld goed voor een zevende van de inkomsten van een universiteit. Nu is dat meer dan een derde omdat de regeringen de kost steeds meer doorschuiven naar de studenten en hun ouders.” Dat is het model dat de gevestigde politici ook in Québec willen invoeren.
De lagere inschrijvingsgelden in Québec zijn een direct gevolg van belangrijke studentenacties in 1996 en 2005. Die bewegingen doorkruisten de pogingen van opeenvolgende regeringen om de toegankelijkheid van het hoger onderwijs te beperken. Het toont het beslissende karakter van massastrijd om neoliberale aanvallen af te wenden, zowel op het vlak van onderwijs als op andere vlakken. Vandaag voeren de studenten opnieuw een massale en langdurige strijd. Ze begrijpen heel goed dat deze strijd onderdeel vormt van een algemene strijd voor hun toekomst. Een toekomst die steeds meer wordt ondermijnd door de ‘logica’ van het marktsysteem.
Geen geld voor onderwijs?
De verhoging van het inschrijvingsgeld wordt beargumenteerd met de stelling dat er niet genoeg geld is om het onderwijs te financieren. De studenten moeten ‘hun deel’ betalen zodat de volledige begroting in evenwicht kan blijven, zo stelt de regering. Tegelijk zegt de regering niets over het feit dat een rector aan de universiteit meer dan 300.000 dollar per jaar verdient. Er wordt ook niets gezegd over de 2,5 miljard dollar die jaarlijks verloren gaat aan belastingontduiking door de rijken en de grote bedrijven. Er wordt niets gezegd over de publieke subsidies voor private bedrijven die enorme winsten maken. Ook wordt gezwegen over de uitverkoop – tegen bodemprijzen – van de natuurlijke rijkdommen van Québec.
Er is geen gebrek aan geld in Québec. Het centrale probleem is dat de politici hebben besloten om de studenten en de arbeiders aan te pakken, in plaats van het geld te zoeken in de zakken van de superrijke elite die ‘haar deel’ niet moet betalen en zich kan verrijken op de kap van de rest van de samenleving.
Beweging groeit aan
Twee weken na het begin van de ‘vijandigheden’, begon de staking zich te verspreiden na een oproep van de ‘Coalition large de l’Association pour une solidarité syndicale étudiante’ (CLASSE), een koepel van studentengroepen. Er waren massale betogingen, bezettingen en stakingsacties. Er waren ook vernieuwende acties zoals een ‘ondergronds’ protest of de blokkade van de beurs van Montréal op 16 februari. Na een eerste reeks acties werd midden februari besloten tot een staking. Verschillende andere studentengroepen stemden sindsdien voor het idee van een staking, waardoor de staking uitbreiding kent. Hierdoor zullen er de komende dagen mogelijk tienduizenden stakers zijn.
Dit is een van de grootste studentenstakingen uit de recente geschiedenis van Québec. Een succes zou een grote impact hebben, niet alleen onder de studenten maar ook onder de werkende bevolking die gebukt gaat onder de besparingen en de aanvallen op de lonen, jobs en arbeidsvoorwaarden.
De studenten zijn niet de enigen die worden getroffen door het neoliberale beleid van de regering-Charest. Het kom bovenop de stijgende inschrijvingsgelden, de invoering van een gezondheidstaks, de verhoging van de elektriciteitsprijzen en andere maatregelen. De studenten zijn ook niet de enigen die in verzet gaan. Er werd syndicale strijd geleverd in verschillende bedrijven, onder meer bij de aluminiumfabriek Rio Tinto Alcan en bij ArcelorMittal in de buurt van Montréal. De studentenbeweging kan successen boeken, maar daartoe is het belangrijk dat de strijd wordt uitgebreid naar de georganiseerde arbeidersklasse.
In de context van het besparingsbeleid zou een overwinning voor de studentenbeweging de vonk kunnen zijn die andere lagen in actie brengt, niet alleen in Québec maar doorheen Canada.
Er werden al enkele initiatieven genomen om de studentenbeweging te verbinden met andere strijdbewegingen. Alternative Socialiste, onze zusterorganisatie in Québec, stelt dit ook voor. We roepen op tot actieve steun van de volledige arbeidersbeweging, voor de opbouw van een massale beweging tegen de verhoging van het inschrijvingsgeld en tegen alle besparingen en tegen de onpopulaire ‘hervormingen’ van de provinciale regering van Charest en de nationale regering van Harper.
Vakbondsleiders schieten tekort
Jammer genoeg blijft de steun van de vakbondsleiders vandaag bij woorden. De Fédération provinciale du travail du Québec, de grootste vakbondsfederatie met 600.000 leden en 44% van de gesyndiceerde werknemers in Québec, verklaarde zich solidair met de studenten. Maar de vakbondsleiders stelden meteen dat er een snelle oplossing moest komen zodat de studentenstaking kan worden gestopt. Ze stelden dat een oplossing enkel kan worden gevonden “aan de onderhandelingstafel”. Er is nog geen concrete solidariteit georganiseerd met de studentenstaking.
De belangrijkste studentenleiders bieden geen actieplan aan voorde staking. Ze vrezen dat ze daarmee de controle over de leden zouden verliezen en ze willen de staking liefst naar veilige kanalen leiden waarbij het protest wordt beperkt tot één thema. Dat kan de basis leggen voor een onderhandeld akkoord met de regering. Dit is wat ook in 2005 gebeurde toen de studentenleiders de jongeren vroegen om toegevingen te aanvaarden in plaats van de beweging voort te zetten en een oproep te doen naar de georganiseerde arbeidersklasse om tot een volledige overwinning te komen.
Er is geen ‘akkoord’ mogelijk behalve indien de volledige verhoging van het inschrijvingsgeld wordt ingetrokken. Een onderhandelde aanval op de positie van studenten, blijft een aanval op die positie. De onderwijsminister heeft aangegeven dat hij deze maatregel ten alle prijze wil doorvoeren. De studenten moeten een zelfde vastberaden positie innemen.
Peilingen geven aan dat de steun voor de studentenstaking toeneemt, ondanks de propaganda in de massamedia, de pogingen om de beweging te criminaliseren en de repressie door de politie. De peilingen wijzen op het potentieel van een bredere beweging in verzet tegen alle besparingen. Daar moeten we dringend aan bouwen. Zo zou er een oproep kunnen komen door studenten en syndicalisten, ondersteund door lokale campagnes, om massaal deel te nemen aan de nationale studentenbetoging van 22 maart in Montréal en om op deze dag ook stakingsacties te organiseren als onderdeel van een verenigd verzet tegen het besparingsbeleid van de regering.