Nog nooit zo weinig enthousiasme voor gevestigde kandidaten in Amerikaanse presidentsverkiezingen

Foto: Flickr / Eli Smith

Foto: Flickr / Eli Smith

In de laatste fase van de presidentsverkiezingen ligt de focus op het duel tussen Clinton en Trump, de kandidaten van de twee grote partijen. Door enkel naar Clinton versus Trump te kijken, wordt enigszins voorbijgegaan aan een meer fundamentele ontwikkeling. Met 45% beschouwt bijna de helft van de kiezers zich als onafhankelijk, acht jaar geleden was dit 32%. Het enthousiasme voor beide gevestigde kandidaten is erg beperkt, slechts 43% van wie wellicht gaat stemmen zegt enthousiast te zijn voor de verkiezingen van november. De zoektocht naar een alternatief is niet voorbij.

Artikel door Bart Vandersteene uit maandblad ‘De Linkse Socialist’

Trump versus Clinton

De sensatie van deze verkiezingscampagne, namelijk de brede steun voor de oproep van Bernie Sanders voor een politieke revolutie, is naar de achtergrond verdreven. In de media kunnen we het spektakel volgen van de onbeschofte populist en racist Donald Trump versus de door Wall Street gesteunde kandidate van het establishment, Hillary Clinton.

Het voornaamse argument van Clinton? Dat ze Trump niet is. Het voornaamse argument van Trump? Dat hij Clinton niet is. Voor Trump is Clinton de gedroomde tegenkandidaat omdat het hem toelaat op het anti-establishmentgevoel onder de bevolking te teren. Clinton kan het gebrek aan enthousiasme voor haar campagne compenseren met de afschuw tegenover Trump. Die zal wellicht voldoende groot zijn om de nodige kiezers naar de stembus te bewegen om voor Clinton te stemmen.

In deze tijden maak je best geen exacte voorspellingen. De instrumenten waarover het establishment beschikt om haar zin door te drijven, werken immers steeds minder efficiënt. De verzwakking van het establishment benadrukt nog meer de zwakte van haar kandidaat Hillary Clinton. Geheimdoenerij over haar gezondheid voedt nog meer de gedachte dat je haar op geen enkel moment op haar woord mag geloven. Recente onthullingen over de militaire interventie in Libië, waar Clinton een cruciale rol in speelde, tonen aan dat deze interventie ISIS heeft geholpen. Er is nog steeds het emailschandaal dat boven haar hoofd hangt en natuurlijk bovenal het feit dat Clinton de belichaming is van de arrogante heersende elite.

Establishment versus Trump

Trump is niet de voorkeurskandidaat van de 1% rijksten. Zelfs de broers Koch, aartsconservatief en financiers van de Tea Party, hebben zich uitgesproken tegen Trump en voor Clinton. Ze hebben schrik dat Trump “de vrije samenleving zal vernietigen.” Zijn ze het oneens met Trumps racisme, zijn gebrek aan respect voor vrouwen, zijn haat tegenover de LGBTQI gemeenschap? Helemaal niet. De vrije samenleving waar Koch & co het over hebben, is die van het ongebreidelde neoliberalisme, van NAFTA, TPP, TTIP.

Het NAFTA-akkoord, dat door Bill Clinton werd gesloten, had dramatische gevolgen voor de Amerikaanse werkende klasse. Het was een zegen voor de grote kapitalisten. Maar liefst 1 miljoen jobs gingen verloren. Veel van die jobs verhuisden naar Mexico waar de lokale bevolking aan erg lage lonen werd uitgebuit. In de VS werd de dreiging van delokalisatie gebruikt om de loon-en arbeidsvoorwaarden onder druk te zetten. Vandaag vinden 53% van de Amerikanen dat het beter zou zijn om NAFTA te verlaten. Trump gebruikt een mengelmoes van populistische slogans: verzet tegen de effecten van de vrijhandel, migranten en vakbonden als zondebok bestempelen, inspelen op de angsten en anti-establishmentgevoelens bij een groot deel van de Amerikaanse bevolking. Zoals in Europa zal ook in de VS het rechtse populisme niet gestopt worden door te vertrouwen op het minste kwaad. Het establishment biedt geen antwoord op de groeiende afkeer tegen zichzelf. Er moet een links alternatief opgebouwd worden.

Het rijkste en meest ongelijke land ter wereld

Het gaat niet goed met de Amerikaanse bevolking, toch niet met de meerderheid ervan. Er is echter ook een minderheid voor wie het leven wel bijzonder rooskleurig is. Het aantal miljonairs (gezinnen die naast de eerste woning een netto-vermogen van minstens 1 miljoen dollar hebben), is jaarlijks blijven stijgen tot 10,4 miljoen huishoudens in 2015. In 2008 kon 5,9% van de huishoudens zich miljonair noemen, vandaag is dat 9%. De reden hiervoor is niet de sterke economische groei die iedereen ten goede komt, zoals een Amerikaans spreekwoord suggereert: “Een vloed tilt alle boten omhoog.” Nee, het is het resultaat van een extreme ongelijke verdeling van rijkdom, of zoals Marx het zei: “De accumulatie van rijkdom aan de ene kant is tevens accumulatie van ellende, kwelling van arbeid, slavernij, onwetendheid, onmenselijkheid en zedelijke ontaarding aan de andere kant.”

Een groot deel van de Amerikaanse bevolking is woest. Alle beloftes van voorspoed kwamen niet uit terwijl de elite zich verder blijft verrijken. Bernie Sanders sprak vele miljoenen Amerikanen aan met z’n oproep voor een politieke revolutie tegen de klasse van miljardairs. Clinton haalde eind juli op het nippertje de nominatie voor de Democratische Partij binnen. Clinton en de partijleiding konden daarbij niet verstoppen dat er heel wat manipulatie nodig was geweest. Duizenden door Wikileaks gelekte emails bewezen dat de verkiezingen vervalst werden en dat Sanders campagne voerde op heel erg vijandig terrein.

De Democratische Partij is een doodlopende straat

De keuze van Clinton voor Tim Kaine als haar kandidaat vice-president toont aan dat zij en de Democratische Partij niet ‘naar links geduwd’ werden met de voorverkiezingen. Er waren beperkte toegevingen in het niet bindende platform voor de verkiezingen en kleine aanpassingen aan de regels rond superafgevaardigden. Met Kaine koos Clinton voor een neoliberale politieke medestander, iemand die de goedkeuring van Wall Street al meermaals verdiend heeft.

De Democratische Partij probeert de indruk te wekken dat Trump verslaan haar grootste bekommernis is. Mocht dit werkelijk het geval zijn dan was volgens alle peilingen Sanders de beste kandidaat geweest. De grootste bezorgdheid was in de praktijk niets meer of minder dan ervoor zorgen dat de partij veilig in de handen van de heersende elite kon blijven. Sanders was welkom om nieuwe kiezers aan te trekken maar moest politiek onschadelijk gemaakt worden. De leiding slaagde in haar opzet, Clinton werd gekroond als presidentskandidaat en Sanders ging akkoord om haar campagne te steunen.

Kshama Sawant, socialistisch gemeenteraadslid in Seattle, zei hierover: “Ik steunde de campagne van Bernie Sanders in de voorverkiezingen, sprak op meetings en nam het initiatief voor Movement4Bernie, maar ik denk dat we hem niet kunnen volgen in zijn beslissing om Hillary te steunen. Onze politieke revolutie dreigt hierdoor immers in zijn tegendeel omgezet te worden, waarbij het gekanaliseerd wordt naar een steun voor de neoliberale agenda van de Democraten. Corrupte politici van het establishment steunen, is niet hoe we de rechterzijde een nederlaag kunnen toebrengen. Het zal rechts enkel versterken en hen toelaten om de politieke agenda naar rechts te duwen.”

De beste manier om de politieke revolutie verder te zetten, is een zo breed mogelijke steun uitbouwen voor de Groene kandidate Jill Stein. Haar campagne is de beste manier om de nood aan een partij voor de 99% te beargumenteren.

Kshama Sawant komt naar België

Seattle is de enige grote stad in de VS met een socialistische verkozene. Kshama Sawant, van onze zusterorganisatie Socialist Alternative, werd in november 2013 voor het eerst verkozen en in 2015 herkozen met 56% van de stemmen in haar kiesdistrict. In 2014 werd Seattle de eerste grote stad die het minimumloon verhoogde tot 15 dollar per uur. De politiek van Socialist Alternative spreekt tot de verbeelding in heel het land en ook daarbuiten. Kshama Sawant haalde al meermaals de internationale media als een voorbeeld hoe strijdbare socialistische ideeën opgang kennen in het bastion van het kapitalisme. Eind november organiseren we twee meetings met Kshama Sawant in ons land. LSP nodigt alle geïnteresseerden uit om op vrijdagavond 25 november in Gent of zaterdagnamiddag 26 november in Brussel te komen luisteren naar Kshama.