Met de deelname van de SP.a aan de formatieonderhandelingen ging iedereen ervan uit dat Frank Vandenbroucke zichzelf zou opvolgen als minister van onderwijs. Toen Gennez ‘haar” ministers bekend maakte, aankondigde was de verrassing van de dag het verdwijnen van VDB uit de Vlaamse Regering. Speculaties over wat Gennez bezielde doen volop de ronde.
Zolang de beperkte kring rond Gennez de lippen stijf houden, zullen we nooit met zekerheid weten wat de motieven voor de verwijdering van VDB waren. Had het te maken met zijn karakter? Waren het carrièremotieven van de jonge turken rond Gennez? Waren er politieke meningsverschillen? Naar gelang de bron krijg je één van die verklaringen voorgeschoteld. De echte reden voor de verwijdering is wellicht een combinatie van de drie.
Het karakter van VDB
VDB wordt getypeerd en geprezen als een intelligente persoon met een visie, gedreven door een hoge mate van daadkracht. Maar tezelfdertijd zou zijn koppigheid (hij moet altijd gelijk krijgen) en drang om anderen de les te spellen op zowat ieders zenuwen werken. Zelf mocht ik meemaken hoe VDB in een Franse colère schoot als voorzitter van een congres van de Jongsocialisten in de jaren ’80 na mijn pleidooi om een ordemotie over de stemprocedure voor politiek secretaris te aanvaarden. Resultaat: de meerderheid van de deelnemers waren zo gechoqueerd door zijn gedrag dat de motie – tegen zijn wil – aanvaard werd. Zijn negatieve karaktertrekken worden niet steeds aanvaard door zijn collega’s vooral niet als hij zich misprijzend opstelt tegen deze collega’s. Dat Gennez zo’n schoonvader kan missen als kiespijn hoeft niet te verwonderen.
Carrière
Volgens insiders die uitgebreid aan bod komen in de media, doet VDB het niet voor het geld maar uit idealisme. Als sociaal-democraat en aanhanger van de ideeën van Rawls heeft hij een duidelijke visie op het politieke bedrijf. Alle in het parlement zetelende politici zijn dienaars van de belangen van het kapitaal. Maar VDB wil wel de beste leerling van de klas zijn en handelt dus vanuit een visie. Daarmee is hij één van de weinigen die visionair kan denken en handelen.
De rest handelt vooral vanuit eigen belang, met name ervoor zorgen dat ze erbij zijn wanneer de centen uitgedeeld worden. In zo’n krabbenmand is het natuurlijk elk voor zich en zie je soms de vreemdste bondgenootschappen ontstaan. Volgens sommigen zat de “Limburgconnection” achter het manoeuvre. Nu Steve – stunt – Stevaert niet langer gouverneur is en misschien opnieuw politieke ambities heeft, zou hij overal zijn pionnen plaatsen. De intrede van Lieten, zelf geen kandidaat bij de verkiezingen maar wel Limburgse en vertrouweling van Gennez (ook Limburgse, al probeert ze zich te herpoppen tot maneblusser) en Steve.
Er lijkt een opstand(je) bezig te zijn in VDB’s regio maar dan niet omwille van de inhoud, wel omdat Vlaams Brabant slecht bedeeld zou zijn bij het verdelen van de postjes.
Politieke meningsverschillen
VDB begrijpt – in tegenstelling tot de liberalen – dat de totale vrije markt toch niet zo goed functioneert en overheidsoptreden noodzakelijk is, vooral inzake onderwijs en arbeidsmarktbeleid. Niet dat de man met de rode vlag ten strijde trek tegen het neoliberalisme op dat terrein. Onder zijn beleid zagen we een drastische ommekeer inzake onderwijs- en arbeidsmarktbeleid. De werklozen moesten op kosten van de staat opgeleid en geactiveerd worden. Indien ze werkonwillig waren moesten ze stokslagen krijgen (figuurlijk dan). Het onderwijs moest voortaan meer arbeidsmarktgericht zijn.
Het was geen toeval dat Muyters – toen in de hoedanigheid van woordvoerder van patroonsorganisatie VOKA en nog niet als N-VA minister – in 2007 de SP.a-ministers prees omwille van hun bedrijfsvriendelijke politiek. In het onderwijs merkten we wat dit betekent. Het nieuwe financieringsmodel van VDB voor het hoger onderwijs zorgt ervoor dat we voortaan concurrenten zijn in de plaats van collega’s. Universiteiten moeten elkaar bestrijden om marktaandeel. Het resultaat: een toename van de werkdruk, afbouw van personeelsstatuten, slechtere arbeidsvoorwaarden en een grotere druk op studenten om de juiste diploma’s te halen tegen een hogere kostprijs voor henzelf.
Neen, treuren om het vertrek van VDB zal ik niet. Maar of zijn opvolger de verandering inluidt, daar heb ik mijn twijfels over.