Inschrijvingsgeld, huur, transport, voeding, vrije tijd; het studentenleven is duur: een jaar op kot kost ongeveer tussen de 10.000 en 12.000 euro. Bovendien heeft de inflatie in augustus de grens van 5,4% overschreden. Dit jaar zijn vooral de meest elementaire huishoudelijke uitgaven door de stijgende energie- en voedingsprijzen de hoogte ingejaagd. Binnen die stijging van de levensduurte is de koopkracht van de arbeiders en studenten het sterkst afgenomen, zoals OIVO in een recente studie aantoont.
Het VBO ( Verbond van Belgische Ondernemingen) van zijn kant, roept op tot loonmatiging, met het argument dat de lonen van de Belgische werknemers te hoog zijn in vergelijking met die van werknemers uit de buurlanden. Intussen zegt de federale regering dat de schatkist leeg is om iets te doen aan de koopkracht.
Volgens hen zou de levenskwaliteit, ondanks de inflatie, alleen maar zijn toegenomen. Misschien is dit wel het geval voor hen, maar al diegenen die van een salaris of een uitkering leven (studenten, jongeren, werkenden, werklozen en gepensioneerden) weten wel beter: via strijd moeten we onze koopkracht verdedigen.
In de maand juli vonden al héél wat acties plaats, voornamelijk de syndicale actieweek voor meer koopkracht die plaatsvond van 9 tot 12 juni en meer dan 80 000 betogers op de been bracht! Deze acties tonen het enorme potentieel binnen de arbeidersbeweging, niet alleen wanneer hun sociale verworvenheden in het gedrang komen, maar ook in de strijd voor betere openbare diensten, voor betere werkomstandigheden en voor een verhoging van de koopkracht door een beter loon. Bij Ford Genk heeft de staking bijvoorbeeld een premie opgeleverd van 1000€ bruto voor 2008, in 2009 zullen veel tijdelijke werknemers een vast contract krijgen en zullen nieuwe jobs worden gecreëerd, ook de snelheid van de band werd verminderd.
Deze verworvenheden zijn maar een voorbeeld van de enorme rol die de arbeidersklasse speelt in het verdedigen van haar werkomstandigheden en koopkracht, en dat is geen toeval. Dit alles hangt samen met de rol van de arbeiders in het kapitalistische productieproces, waarin de winst van de patroons niets anders is dan de niet-betaalde arbeid van de werknemers. Deze werknemers moeten steeds flexibeler werken onder het mom de productiviteit hoog te houden, wat iedereen ten goede zou moeten komen. In werkelijkheid stijgen de winsten wel, maar daalt het aandeel van de lonen: vandaag maakt het aandeel van de lonen in het BNP minder dan 50% uit, een symbolische mijlpaal. Volgens een studie van het ABVV komt 20% van de werkenden niet langer rond met zijn loon, 51% heeft problemen om de maand door te komen en 80% van de bevolking heeft moeilijkheden om geld bijeen te sparen aangezien de lonen niet langer de stijgende prijzen volgen.
De strijd voor meer koopkracht is onlosmakelijk gekoppeld met de strijd voor een hoger loon, betere tewerkstelling, kwaliteitsvolle huisvestiging en openbare diensten die voor iedereen toegankelijk zijn. De arbeidersbeweging staat in deze strijd centraal. Ook jongeren zijn doorheen de geschiedenis altijd zeer strijdbaar geweest en vandaag is dat weinig anders: het aantal jonge vakbondsvertegenwoordigers stijgt en het aantal aanwezige jongeren tijdens de actieweek voor meer koopkracht was enorm. Studenten zijn meestal onrechtstreeks afhankelijk van een loon (dat van hun ouders) om te kunnen studeren, maar steeds vaker zijn ze ook rechtstreeks afhankelijk van een loon: volgens Randstad is het aantal studenten dat doorheen het jaar werkt (bovenop een vakantiejob) verdubbeld, en de meerderheid daarvan werkt doorheen het jaar meer dan een maand voltijdse arbeid. In totaal werkt 84% van de studenten, waarvan een vijfde in het zwart.
Jongeren die willen studeren hebben dus alle baat bij de syndicale strijd, om hun koopkracht te verdedigen en de mogelijkheid te hebben op een degelijke manier te kunnen studeren.
ALS schuift dan ook eisen naar voor voor zowel jongeren, studenten als arbeiders, die allen in hetzelfde schuitje zitten en hun levensmstandigheden moeten verdedigen:
- Voor betaalbare studentenresto’s. De steeds verdere privatisering van deze sector door de Universiteiten gaat hier duidelijk tegen in, een herfinanciering is noodzakelijk. Daarmee gelijklopend zou een afschaffing van de BTW op primaire benodigdheden ervoor zorgen dat voedsel voor iedereen betaalbaar blijft.
- Er is een schrijnend tekort aan degelijke studentenkoten. Er is dan ook nood aan betere publieke financiering voor de bouw van studentenkoten, waardoor ook de prijzen zouden dalen. Voor de bouw van sociale woningen telt dezelfde logica.
- Niet alle studenten zitten op kot, en zij die pendelen worden meer en meer slachtoffer van de stijgende energieprijzen. Wij eisen dan ook gratis en kwaliteitsvol openbaar vervoer dat voor iedereen toegankelijk is.
- ALS pleit voor een studentenloon en de afschaffing van het inschrijvingsgeld. Dit zou tot gevolg hebben dat kinderen van arbeiders die niet genoeg konden sparen, de kans krijgen in goede omstandigheden te studeren. Studentenjobs zijn vaak onzeker en de werkgevers profiteren vaak van deze flexibele arbeiders door niet onder de beroepsbevolking arbeidskrachten te moeten aanwerven. Een studentenloon gaat hand in hand met het creëren van nieuwe jobs. De index is reeds sterk ondermijnd, dat is de reden waarom wij vragen naar een volledig herstel van de index en een stijging van alle lonen met 1 euro en een consequente stijging van toelagen.
De regeringen, ongeacht welke traditionele partijen er zich in bevinden, voeren allen een neoliberale politiek en gebruiken de lege staatskas als voorwendsel voor verdere privatiseringen. Nochtans zijn de middelen er voor een herfinanciering van het hoger onderwijs en een herstel van de koopkracht. Men moet de middelen enkel maar op de juiste plaats gaan zoeken: de 30.000 grootste bedrijven van België hebben in 2007 een winst van 77.4 miljard euro geboekt, de fiscale fraude voor datzelfde jaar bedraagt 30 miljard euro, met daarbovenop nog eens de notionele interestaftrek, die de patroons minstens 3.5 miljard euro per jaar oplevert. Dit alles komt neer op ongeveer €10.000 per jaar, per Belg. Ziedaar, onze koopkracht en onze mogelijkheid om te studeren zonder tot over onze oren in de schulden te zitten.
Op basis hiervan steunt ALS de actie ‘ResPACT’, georganiseerd door FEF en VVS, die pleit voor een vermindering van zowel de directe als indirecte kosten van het hoger onderwijs. Wij willen dan ook deelnemen aan de discussie binnen deze campagne en meewerken aan het opstellen van een eisenpakket. Wij denken dat de studenten moeten mee participeren bij syndicale acties met het oog op de Interprofessionele akkoorden met hun eigen standpunten, en op die manier kunnen wij een kracht bieden tegen de anti-sociale wil van het patronaat.