De inschattingen voor de Belgische economie lopen wat uiteen. Dexia-econoom De Pover verwacht vanaf het tweede kwartaal van 2009 een heropleving, maar zowat alle andere economen verwachten een sterke inkrimping in 2009 en ook in 2010. De Oeso verwacht een inkrimping van de Europese economie met 2,7% in 2009 en nog eens 0,3% in 2010. De recessie maakt ook slachtoffers: honderdduizenden economisch werklozen en een groeiend leger volledig werklozen.
De afgelopen maanden is het aantal tijdelijk werklozen fenomenaal toegenomen in ons land. Het budget van de RVA werd verdubbeld, maar na twee maanden werd reeds 29% van dat budget uitgegeven. In februari waren er 2,5 miljoen dagen tijdelijke werkloosheid. Dat kostte de RVA 143 miljoen euro extra. In totaal kenden 289.381 arbeiders minstens één dag economische werkloosheid, een stijging met 70% tegenover een jaar voorheen. Het aantal dagen tijdelijke werkloosheid steeg met 150%! De uitgaven voor de RVA lagen in februari drie keer zo hoog als een jaar geleden en nog eens 54% hoger dan in januari.
Rampzalige cijfers dus die meteen ook wijzen op een bijkomend probleem van de crisis. Via het stelsel van economische werkloosheid wordt de sociale zekerheid stilaan onbetaalbaar en wordt een deel van de prijs voor de crisis op de gemeenschap afgewenteld. Gelukkig voor die arbeiders dat er iets bestaat als tijdelijke werkloosheid als opvangnet, maar het systeem wordt wel gebruikt om de kosten van de crisis niet door het patronaat te laten betalen.
Voorlopig wordt nog vooral met tijdelijke werkloosheid gewerkt, maar het aantal volledig werklozen zal geleidelijk aan ook steeds meer toenemen. Dexia is vandaag goed voor de meest optimistische visie voor de Belgische economie. Deze bank verwacht echter even goed dat er 40.000 werklozen zullen bijkomen en dat op basis van economische vooruitzichten die weinig met de realiteit te maken hebben. De Hoge Raad voor de Werkgelegenheid (HRW) presenteerde een rapport waarin het voorspelt dat het aantal werklozen met 100.000 zal toenemen.
Dat cijfer zou wel eens een onderschatting kunnen zijn, net zoals alle economische vooruitzichten naar beneden worden herzien op dit ogenblik. Enkele weken geleden had de OESO het nog over een economische inkrimping in de Eurozone met 1,9%. Als vandaag de Wereldbank het cijfer van -2,7% naar voor brengt, reageert de OESO met de stelling dat dit een onderschatting is. Ook voor ons land zal dit gevolgen hebben en beginnen analisten eerder in de richting van een economische ‘groei’ van -3% te gaan (KBC verwacht -3,1%, de Nationale Bank houdt het op -2,2% en het IMF op -2,5%). Het cijfer van 100.000 extra werklozen kwam er volgens de HRW op basis van “recente ramingen van het Planbureau”, dat betekent een groei van -1,9%.
De realiteit zal wellicht een pak negatiever zijn dan deze ramingen van het Planbureau waardoor ook het aantal extra werklozen mogelijk ver boven de 100.000 zal uitkomen. Bij vorige perioden van economische recessie was er in ons land telkens een verdubbeling van de werkloosheid. Misschien dat het nu niet zo ver zal komen (de vertrekbasis ligt immers al een pak hoger), maar dat er veel werklozen zullen bijkomen, wordt niet meer betwist.
De sombere situatie op de arbeidsmarkt leidt tot een offensief van de neoliberalen. VBO, Unizo en VLD zijn het roerend eens: het Generatiepact moet verder worden verstrengd en de arbeidsmarkt moet “hervormd” worden. Lees: er moet hard gesnoeid worden in onze lonen en arbeidscondities. Dat is meer van hetzelfde beleid. Het neoliberaal beleid waarbij aan de werkenden besparingen werden opgelegd, heeft de crisis niet kunnen vermijden. Maar nu zou het er wel een oplossing voor zijn?
Het wordt hoog tijd voor een socialistisch anti-crisisplan dat gepaard gaat met een offensieve syndicale opstelling. Zoniet zullen de patronale visies de bovenhand halen.