De patronaatsfederatie VBO pleit ervoor om de pensioenen aan te passen aan de levensverwachting. Dat is een zachtere versie om te zeggen dat we langer moeten werken. Dat intussen de jongerenwerkloosheid nieuwe hoogtes bereikt, lijkt voor het VBO geen argument om niet aan de pensioenleeftijd te raken. Onder jongeren was het aantal werklozen in juni 35,8% hoger dan een jaar geleden. In de plaats van de jongeren te laten werken, wil het patronaat de oudsten langer aan het werk houden.
De cijfers inzake werkloosheid zijn rampzalig. In juni 2009 was er een algemene toename van de werkloosheid in Vlaanderen met 23,5% tegenover juni 2008. Hierdoor bedraagt de Vlaamse werkloosheidsgraad ongeveer 7%. In Brussel nam de werkloosheidsgraad toe tot 20%. De stijging was daar beperkter met “slechts” 9% op jaarbasis, maar het aantal werklozen lag er voorheen al hoger. Hetzelfde zien we in Wallonië waar de werkloosheid met 7,1% toenam op jaarbasis.
De hoge werkloosheidscijfers omvatten niet de economisch werklozen. Daar zijn er nog eens enkele tienduizenden van waarbij het aantal economisch werklozen niet lijkt af te nemen. Voor jongeren ziet het er stilaan rampzalig uit om aan werk te raken. Arbeidsmarktdeskundige Jan Denys van Randstad stelde vorige week in De Morgen: “Over een jaar zullen meer mensen van de lichting 2009 nog steeds geen waardige job gevonden hebben.” Er komen hier en daar zelfs oproepen aan hooggeschoolden om eerst nog een paar jaar verder te studeren en dan pas werk te zoeken.
Jongeren vinden amper werk. De werkloosheidscijfers voor jongeren zullen een nieuwe sterke stijging kennen met de generatie die nu net afgestudeerd is en werk gaat zoeken. Jongeren die al werk vinden, moeten het vaak doen met een tijdelijk statuut. Hoe kunnen jongeren op die basis een toekomst uitbouwen?
Een logische oplossing bij een stijgende jongerenwerkloosheid zou eruit bestaan om de beperkingen op het brugpensioen terug te schroeven en jongeren aan het werk te helpen in de plaats van ouderen aan het werk te houden. Het VBO ziet het niet zo en pleit integendeel voor het optrekken van de pensioenleeftijd. Dat is volgens de patroons nodig om de pensioenen “betaalbaar” te houden. Wellicht wordt ervan uitgegaan dat er makkelijker op werkloosheidsuitkeringen voor jongeren kan worden bespaard dan op pensioenuitkeringen voor ouderen.
Het VBO pleit ervoor om de pensioenbedragen en leeftijd te koppelen aan de levensverwachting. Hoe hoger de levensverwachting, hoe langer pensioen moet worden betaald en dus hoe lager de maandelijkse bijdrage waardoor mensen wel langer zullen moeten werken om een leefbaar pensioen over te houden. Deze redenering houdt geen rekening met elementen als de stijgende productiviteit en flexibiliteit die het voor de arbeiders minder evident maken om langer dan 60 of 65 te werken. Hetgeen vandaag door een arbeider op een jaar wordt geproduceerd, is een pak meer dan enkele jaren geleden.
Eén van de argumenten van het VBO is bizar als we rekening houden met de torenhoge jongerenwerkloosheid. De patroonsfederatie stelt: “Als je de ouderen die nu uit de arbeidsmarkt worden geduwd, aan boord kunt houden, dan krijg je nieuwe inkomsten voor de pensioenen.” Door jongeren in de werkloosheid te houden, wordt het probleem gewoon verschoven. De pensioenen betaalbaar houden, kan volgens het VBO blijkbaar enkel door de werkloosheid onder jongeren te laten stijgen en de jongeren eigenlijk hun toekomst te ontnemen.
Een dergelijke verdeling van de tekorten mag niet het uitgangspunt zijn bij een discussie over de sociale zekerheid. Er is vandaag een beperkt budget voor de sociale zekerheid en dat budget komt onder druk te staan door de jarenlange cadeaupolitiek van de opeenvolgende regeringen ten aanzien van het patronaat. Als een groot energiebedrijf als Electrabel in dit land geen belastingen betaalt, als sociale zekerheidsbijdragen worden omzeild via allerhande cheques en voordelen in natura waardoor een steeds groter deel van het loon buiten de sociale zekerheidsbijdragen wordt gehouden,… dan moet er natuurlijk wel een probleem ontstaan. In de logica van de fiscale cadeaupolitiek ten aanzien van het patronaat, is het dan normaal om te besparen op de sociale bescherming.
Wij vertrekken van een andere logica. Ons vertrekpunt is wat nodig is om een normaal leven te kunnen leiden en een toekomst uit te bouwen. Dan is het logisch om het beschikbare werk te verdelen waarbij zeker de jongeren aan de slag kunnen. Indien er onvoldoende werk is om iedereen aan de slag te houden, kan de arbeidsduur worden verlaagd en kan de pensioenleeftijd naar beneden. Gelet op de stijgende flexibiliteit is dat laatste geen overbodige luxe. Om dit betaalbaar te maken, moet een einde komen aan de sinterklaaspolitiek tegenover de grote bedrijven.