“Als 18% van de jongeren zich voelt zoals ik, dan heb je een probleem. We voelen ons nutteloos. We leven niet, we wachten… 18% jongeren die het gevoel hebben dat het allemaal niet veel meer uitmaakt, is veel om te dragen als maatschappij”. Dat is maar één fragment uit de vele getuigenissen van jongeren op zoek naar werk en een toekomst.
Werk genoeg voor iedereen?
De traditionele media beweren dat er werk genoeg is voor iedereen, en dat als jongeren willen werken, ze ook werk vinden. Jongeren worden afgeschilderd als de ‘gratis-generatie’: alles kregen ze in hun schoot geworpen, ze hebben er nooit iets voor moeten doen. En vandaag zijn ze te lui en te verwend om werk te zoeken. Ze worden persoonlijk verantwoordelijk gesteld voor hun situatie, gestigmatiseerd en afgeschilderd als profiteurs. Volgens ons is gebrek aan jobs een maatschappelijke verantwoordelijkheid, geen persoonlijke. Of was er in 2012 misschien een toename van het aantal luilakken met 17,1%?
Vlaams minister van werk Muyters verklaarde de hoge werkloosheid bij -25jarigen door een krimpende vacaturemarkt en de teruglopende uitzendactiviteit. In december 2012 ontving de VDAB 18,2% minder vacatures dan in dezelfde maand het jaar ervoor. Op 15 januari 2013 waren er in ons land 101.704 jobs beschikbaar, terwijl er 412.638 werkzoekenden waren. Voor elke beschikbare job zijn er dus een 5-tal kandidaten.
Deze abnormale cijfers lezen als loeiende sirenes. Toch zijn er redenen om te denken dat de situatie nog een pak erger is dan dat deze officiële cijfers doen geloven. De KAJ (Kristelijke ArbeidersJongeren) organiseerde in 2012 verschillende acties waarbij jongeren getuigden over wantoestanden bij interimwerk. Verschillende jongeren getuigden over ‘valse’ en dubbele vacatures.
Gebrek aan ervaring? Betaal je eigen job!
Gebrek aan ervaring is het meest voorkomende excuus om geen jongeren aan te nemen. Wanneer je met honderd mensen solliciteert voor eenzelfde job, vliegen jongeren zonder werkervaring er als eerste uit. Tegelijkertijd worden de lijstjes van eisen waaraan kandidaat-werknemers moeten voldoen steeds langer. Werkgevers verwachten kant-en-klare werknemers, die geen opleiding meer nodig hebben.
De overheid wil ons doen geloven dat ze met ‘instapstages’ de oplossing gevonden hebben om jongeren werkervaring te laten opdoen. Via een stage kunnen jongeren hun CV opblinken met ervaring. Achter deze mooie woorden schuilt een nieuwe methode om jongeren quasi gratis aan de werkgevers aan te bieden. Jongeren worden onder druk gezet om gelijk welke job te aanvaarden. Bovenop een uitkering van 26 euro per dag, betaalt de werkgever 200 euro per maand. Voor een voltijdse stagemaand ontvangt de stagiair 760 euro. Op die 200 euro betaalt de werkgever noch patronale bijdrages noch belastingen. De gemeenschapskas wordt met andere woorden aangesproken om patroons van gratis werkkrachten te voorzien.
Maar ook wanneer jongeren wel aan een baan geraken komen ze vaak terecht in tijdelijke contracten met lage lonen en een hoge flexibiliteit. Hoe een toekomst opbouwen als je niet weet of je morgen nog mag gaan werken?
Generatie zonder toekomst
“Ik wil carrière maken, maar hoe doe je dat als je pas tegen je 30ste een echte job te pakken hebt? Dan een lening aangaan? Dan nog 40 jaar werken? Frustratie wordt boosheid. Boosheid wordt je m’en fous.”
Jongeren komen in een uitzichtloze situatie terecht. Door gebrek aan degelijke, vaste jobs slagen ze er niet in een stabiele toekomst op te bouwen. Professor Dierckx van de UA stelt: “De groeiende jongerenwerkloosheid is een tikkende tijdbom. Jongeren groeien op zonder perspectief”. Tegelijkertijd verklaarden onder andere Ernst &Young dat het ergste nog moet komen. “De economische storm in de eurozone jaagt de Belgische werkloosheid weldra naar een hoogtepunt.”
In vergelijking met andere landen in de Eurozone werd ons land voorlopig nog niet zo hard geraakt door de economische crisis en de besparingen. Maar toch zijn er al heel wat alarmerende signalen. Jongeren blijven steeds langer thuis wonen, ook als ze werken, omdat alleen wonen onbetaalbaar is. Steeds meer jongeren slikken antidepressiva,…
Geef jongeren een toekomstperspectief !
De afgelopen jaren was er wereldwijd een toename van strijdbewegingen. Jongeren speelden daar vaak een belangrijke rol in. De gevestigde media en partijen willen ons laten geloven dat er sprake is van een ‘generatiestrijd’. Het zijn echter niet de oudere werkenden die de toekomst van jongeren bedreigen, maar wel degelijk de winsthonger en de hebzucht van de kapitalisten. Terwijl grote bedrijven gigantische winsten blijven boeken en tot 10,4 miljard aan overheidssubsidies ontvangen, zogezegd om jobs te creëren, stijgt de werkloosheid en worden 60% van de nieuwe jobs volledig door de overheid gefinancierd.
Het gebrek aan toekomstperspectief en de wantoestanden rond interimarbeid zorgen ervoor dat veel jongeren het vertrouwen in de arbeidsmarkt en de toekomst verliezen. Dit vertaalt zich in frustratie en soms ook in onverschilligheid tegenover de samenleving. Traditionele politici kiezen ervoor om de jongerenwerkloosheid, maar ook de frustraties die het met zich meebrengt, te bestrijden via sanctionering. Naast de degressiviteit van uitkeringen riskeer je vandaag ook een GAS-boete wanneer je bijvoorbeeld overdag ergens teveel rondhangt. Repressieve maatregelen lijken het enige antwoord dat traditionele politici en het patronaat kunnen bieden.
Het is niet op hen dat we zullen kunnen rekenen voor duurzame oplossingen voor de (jongeren)werkloosheid. We moeten beroep doen op onze eigen krachten en in actie komen vóór echte jobs met vaste contacten en een degelijk loon. Het beschikbare werk herverdelen door een drastische arbeidsduurvermindering zonder loonverlies en met bijkomende aanwervingen, kan bovendien het werkritme menselijker maken. We moeten ons actief verzetten tegen de poging om arbeiders, gepensioneerden en jongeren te laten opdraaien voor de kapitalistische crisis.